۸.۰۱.۱۳۸۸

بحث های هر روز ما

طرف برگشت و سوال کرد که تو اگه ادعات میشه مسلمونی دین کاملی است بگو چرا تو دین شما.... من هم کمی باهاش بحث کردم و صبح فرداش هم رفتم مطالبی رو براش پرینت گرفتم و بردم تا بهش جواب کامل داده باشم، اما وقتی دیدمش گفتم فلانی من برای سوالات جواب مکتوب مستند آوردم اما حالا که فکر کردم پشیمون شدم اونا رو بهت بدم! گفتم تو نمی خوای از من جواب بگیری، برگشت گفت اصلا اون موضوع دلیل داشته باشه چرا... ، گفتم دوست عزیز تو جواب سوالات برات اصلا مهم نیست تو دوست داری سوال کنی تا زیر سوال ببری نه که جواب بگیری!
بقول یکی از رفقا ماها خیلی هامون بحث می کنیم نه برای این که نتیجه منطقی بگیریم بلکه برای این که ثابت کنیم که فقط اون چیزی که ما می گیم درسته، و این طوری بحث های ما چه سیاسی، چه دینی، چه علمی و چه ... هیچ نتیجه ای نداره، واسه همین بود که یکی از رفقا می گفت در اون ایام انتخابات ملت مناظره ها رو نگاه نمی کردن تا ببینن حقیقت چیه، بلکه می خواستن با دیدن مناظره ها ثابت کنن حق با طرف مورد نظرشون هست و برای همین هر دو گروه می گفتند که فرد مورد علاقشون طرف مقابل رو خرد (!) کرد، انگار که دعوا دیدن و نه مثلا یک مناظره فرهنگی سیاسی!
چند شب پیش می رفتم خونه یکی از آشنایان جریانی اتفاق افتاد که خیلی دوست داشتم اینجا بنویسمش تا حداقل خودم در آینده این خاطره برام بمونه! سوار تاکسی که شده بودم راننده اون آدم ریشی نسبتا جوانی بود و من هم اصلا حس و هوای بحث نداشتم خصوصا که حدس می زدم بحث اگه بالا بگیره شاید زیادی تعصبی و غیرمنطقی بشه که هیچ اثر مثبتی نداره اما خوب اون طرف از بحث خوشش میومد و ما هم که ... بله دیگه
وقتی سوار شدم یک خانمی از روبروی ماشین رد شد و دستش با یه آقایی بود. خانمه تقریبا خیلی بدحجاب بود ...، راننده یه نگاه به اونا کرد و یه نگاه به من کرد و پوستخند زد و راه افتاد. من هم گفتم با این وضع که پیش میریم تا یه 4 سال دیگه وضعیتی خواهی دید که به همین روز قانع می شی! خیلی شاکی نباش! اونچه میاد ادامه بحث ما بود
- حتما پیش گو هستی که این طور میگی. تو جوونی، من 30 سال پیش قبل پارک ملت رد می شدم دیدم ماشین هایی وایساده بودن و کنار پارک در انظار عمومی ... و اگه ما این انقلاب رو نداشتیم امروز امروز انحراف و ... توی مملکت ما از بدترین کشورها هم بدتر بود، خدا با این انقلاب به ما رحم کرد، نجات یافتیم
 سن شما که نمی خوره اون روزا جوون بوده باشین، اما بحث من از امروزی هست که مثلا مملکت اسلامیمون 30 سال از عمرش می گذره و متاسفانه حتی بعضی بدحجابی رو نماد مخالفتشون با یه دولت می دونن و دولت ما هم از خیلی چیزها غافله
- من 45 سال سن دارم، بخوای کارتمو هم نشونت می دهم، البته می دونم ماشالله رو توی دلت گفتی اما بد نبود بلندتر می گفتی، ما هم می شنیدیم. من هم قبول دارم که بد می کنند اما مرحوم آیت الله مجتهد تهرانی می گفت همه این مشکلات از اونجا شروع میشه که من روحانیم ولی سنگ خونم از مرمره، ساده زیستی از اصول اولیه رو فراموش کردیم و ... و در برابر اسلام جفا کردیم
 شما بهتر از من می دونین که ما امام علی (ع) رو داشتیم نماد ساده زیستی در کل حیاتشون بودن و انفاق ها رو هم شبانه انجام می دادن، اما امام حسن (ع) رو هم داشتیم که سفره ایشون توی شهر شهرت داشت که هر غریبه هم مهمان می شد و در خانه این امام همیشه واسه همه باز بود. ما میون ائمه واسه همه اقشاری الگو داریم، سنگ مرمر گناه نیست، الگوهای چون امام حسن به ما میگن که اگه هم به عنوان کسی که وضع مالی نسبتا خوبی داره شناخته شدیم چطور باز کاملا مسلممون باشیم، دوست عزیز مشکل از پایه ها و اصول فراموش شده هست و نه تنها از یک سنگ مرمر! ما باید به مشکلات اساسی بپردازیم
- من جانباز زمان جنگم اما واسه جانبازی یک ریال هم نگرفتم و با این ماشین کار می کنم و معتقدم خدا صلاح را در این دونست که توی جبهخ من نرم و بمونم تا روزی که دخترام رو توی لباس عروسی ببینم. اون روز وظیفه من جنگ بود و رفتم. حالا هم چند شب پیش که میرفتن دیروقت بود که میدون ولیعصر دیدم توی تاریکی یک موتوری کیف یه خانم رو زد و هلش داد، با ماشین گذاشتم دنبالش و آروم به موتورش زدم، کمی منحرف شد اما دوباره برگشت توی خیابون، ترک سوارش پیاده شد و یک قمه بزرگ زد رو کاپوت ماشینم. مسافرهام که دوتا زن و یک مرد بودن داد می زدن و گریه می کردن، زدم کنار پیاده شدن
به اون مرد گفتم آخه تو چرا؟! فکر کن خانم خودت یا دخترت بود بجای ناله باید از من حمایت کنی! برگشتم و به اون خانم گفتم خانم اگه می خواین برسونمتون اگه هم اعتماد نمی کنین پول بدم که تاکسی در بست بگیرین برین خونه... من اون شب اون خانم رو مثل خواهر خودم می دونستم و وظیفه داشتم از اون حمایت کنم گرچه اگه اون قمه زن ها شب من را هم می کشتن امکان داشت، اما من وظیفم در این شرایط اون کار بود، میگم با شعار کار نمیشه باید آستین بالا زد
 (راستش دیگه ساکت شده بودم و کاملا تحت تاثیر اون مرد بودم) اگه امروز ده درصد مردم هم مثل امروز شما فکر می کردن مملکت ما وضع خیلی خیلی بهتری داشت اما ای دریغ که فقط توی حرفای کلکسیونی زدن قهرمانیم. کارهای اشتباه رو اگه رخ بده سعی می کنن توجیه کنن، از اصول بگذرن تا به خیال خود اصل و اساس وجود رو حفظ کنن غافل از این که بعضی حرکات که مثلا به قصد اصلاح فروع مس کنند اساس را هم خراب می کنه....ا
] بحث های دیگری میان ما گذشت[
- اگه تو برات اثبات بشه کسی معاند هست آیا او را نمی گشی؟
 من اگه باشم نه
- معاند را نمی کشی؟! چرا؟
 مگه حضرت علی نمی دونست که خوارج با اون سر عناد دارن، چرا حتی توی میدون جنگ هم با یاران گفت تا اونا شمشیر نکشیده اند ، شما نکشید؟! حضرت علی مگه ابن ملجم را نمی شناخت؟! یعنی شما میگین یقین کردین که بعضیا معاند هستن و از حضرت علی هم قدم جلوتر می گذارین؟! نه دوست من این راه علی (ع) نیست.
] به اون بنده خدا نگفتم اما دوستی می گفت وقتی اوایل انقلاب گفتن قراره مخالفین عفو بشن عده ای می گفتن ما اشتباه (!) اول اسلام پیامبر رو مرتکب نمی شیم که در فتح کعبه مخالفین رو بخشید و بعد اون صدمات رو به اسلام وارد کردن...![ا
- نمی دونم، شاید حق با شما باشه من تا اونجا که احساس وظیفه می کنم اقدام می کنم و به گناه دیگری مرا مجازات نخواهند کرد، شاید حق با شما باشه اما ما مامور به نتیجه نیستیم ما برای تشخیص حق اقدام می کنیم و در راه اون سعی می کنیم بریم اما اگه احیانا موردی رو کسی نادانسته مارو به بیراهه برد بر گردن خود اوست اما باز ما به دنبال حقیقت می گردیم
دیگه آخر مسیر بودم و پیاده شدم، اون شب و تا مدتی تحت تاثیر حرفای اون جانباز مهربون نازنین بودم، می دونم که اون هم به حرفای من فکر خواهد کرد و برای هر دوی ما اون بحث مفید بود چون فضای متفاوتی با بحث های کوچه بازاریمون داشت، امیدوارم بحث های ما با آدما اون طور که در ابتدا نوشتم نباشه و بحث نکنیم مگر به دنبال منطق و حقیقت باشیم.

یک شب آتش در نیستانی فتاد
سوخت چون عشقی که بر جانی فتاد
شعله تا سرگرم کار خویش شد
هر نیی شمع مزار خویش شد
نی به آتش گفت: کین آشوب چیست؟
مر تو را زین سوختن مطلوب چیست؟
گفت: آتش بی سبب نفروختم
دعوی بی معنیت را سوختم
زانکه می گفتی نیم با صد نمود
همچنان در بند خود بودی که بود
با چنین دعوی چرا ای کم عیار
برگ خود می ساختی هر نو بهار
مرد را دردی اگر باشد خوش است
درد بی دردی علاجش آتش است

۶.۲۰.۱۳۸۸

جاذبه و دافعه علی (ع)ا

شب قدر امسال کتاب "جاذبه و دافعه علی (ع)" از شهید مطهری رو خوندم و یک سری از مطالب که برام جالب بود را حدا کردم، چون حجم مطلب زیاد شد بی هیچ نقدی به ذکر اونا می پردازم که به نظرم بسیار ظریف و مهم هستند:
آری فيلسوفان شاگرد می‏سازند نه پيرو ، رهبران اجتماعی پيروان متعصب‏ می‏سازند نه انسانهای مهذب ، اقطاب و مشايخ عرفان ارباب تسليم می‏سازند نه مؤمن مجاهد فعال . در علی هم خاصيت فيلسوف است و هم خاصيت رهبر انقلابی و هم خاصيت‏ پير طريقت و هم خاصيتی از نوع خاصيت پيامبران . مكتب او هم مكتب عقل‏ و انديشه است و هم مكتب ثوره و انقلاب و هم مكتب تسليم و انضباط و هم‏ مكتب حسن و زيبائی و جذبه و حركت .
محبتی كه قرآن دستور می‏دهد آن نيست كه با هر كسی مطابق ميل و خوشايند او عمل كنيم ، با او طوری رفتار كنيم كه او خوشش بيايد و لزوما به سوی ما كشيده شود . محبت اين نيست كه هر كسی را در تمايلاتش آزاد
بگذاريم و يا تمايلات او را امضاء كنيم . اين محبت نيست بلكه نفاق و دوروئی است . محبت آنست كه با حقيقت توأم باشد . محبت خير رساندن‏ است و احيانا خير رساندنها به شكلی است كه علاقه و محبت طرف را جلب‏
نمی‏كند . چه بسا افرادی كه انسان از اين رهگذر به آنها علاقه می‏ورزد و آنها چون اين محبتها را با تمايلات خويش مخالف می‏بينند بجای قدردانی‏ دشمنی می‏كنند . به علاوه و محبت منطقی و عاقلانه آنست كه خير و مصلحت‏
جامعه بشريت در آن باشد نه خير يك فرد و يا يك دسته بالخصوص .
مانند پدری كه بر فرزندش خشم می‏گيرد چون او را دوست دارد و به آينده او علاقمند است . اگر خلافی را انجام دهد ناراحت می‏شود و گاهی كتكش‏ می‏زند و حال اينكه چه بسا رفتاری ناهنجارتر را از فرزندان و بچه‏های ديگران ببيند ولی‏ هيچگونه احساسی را در مقابل ندارد . در مورد فرزندش خشمگين شد زيرا كه‏ علاقه داشت ولی در مورد ديگران به خشم نيامد چون علاقه نبود . از طرفی علاقه‏ها گاهی كاذب است يعنی احساسی است كه عقل بر آن‏ حكومت ندارد كما اينكه در قرآن می‏فرمايد :
"و لا تأخذكم بهما رأفه فی دين الله "در اجرای قانون الهی رأفت و مهرتان به مجرم گل نكند . زيرا اسلام همانگونه كه نسبت به افراد علاقه می‏ورزد به اجتماع نيز علاقمند است . بزرگترين گناه ، گناهی است كه در نظر انسان كوچك آيد و بی‏اهميت تلقی‏ گردد .
علی ( ع ) می‏فرمايد : ناتوانترين مردم كسی است كه از دوست يافتن ناتوان باشد و از آن‏ ناتوانتر آنكه دوستان را از دست بدهد و تنها بماند

روايت می‏كنند : آنكه عاشق گردد و كتمان كند و عفاف بورزد و در همان حال بميرد ، شهيد مرده است .
اما اين نكته را نبايد فراموش كرد كه اين نوع عشق با همه فوائدی كه در شرائط خاص احيانا به وجود می‏آورد قابل توصيه نيست ، واديی است بس‏ خطرناك . از اين نظر مانند مصيبت است كه اگر بر كسی وارد شود و او با
نيروی صبر و رضا با آن مقابله كند ، مكمل و پاك كننده نفس است ، خام‏ را پخته و مكدر را مصفی می‏نمايد ، اما مصيبت قابل توصيه نيست . كسی‏ نمی‏تواند به خاطر استفاده از اين عامل تربيتی ، مصيبت برای خود خلق كند
، و يا برای ديگری به اين بهانه مصيبت ايجاد نمايد .
چنانكه می‏دانيم در تعليمات اسلامی به آثار و فوائد مصائب و بلايا زياد اشاره شده و نشانه‏ای از لطف خدا معرفی شده است ، اما به هيچوجه به كسی‏ اجازه داده نشده است كه به اين بهانه مصيبتی برای خود و يا برای ديگران‏
به وجود آورد .
به علاوه ، تفاوتی ميان عشق و مصيبت هست ، و آن اينكه عشق بيش از هر عامل ديگری " ضد عقل " است ، هر جا پا گذاشت عقل را از مسند حكومتش‏ معزول می‏كند . اينست كه عقل و عشق در ادبيات عرفانی به عنوان دو رقيب‏ معرفی می‏گردند . رقابت فيلسوفان با عرفا كه آنان به نيروی عقل ، و اينان‏ به نيروی عشق اتكاء و اعتماد دارند از همين جا سرچشمه می‏گيرد . در ادبيات عرفانی همواره در اين ميدان رقابت ، عقل محكوم و مغلوب ناخته‏
شده است .
نيروی محبت از نظر اجتماعی نيروی عظيم و مؤثری است . بهترين اجتماعها آن است كه با نيروی محبت اداره شود : محبت زعيم و زمامدار به مردم و محبت و ارادت مردم به زعيم و زمامدار .
علاقه و محبت زمامدار عامل بزرگی است برای ثبات و ادامه حيات حكومت‏ ، و تا عامل محبت نباشد رهبر می‏تواند و يا بسيار دشوار است كه اجتماعی‏ را رهبری كند و مردم را افرادی منضبط و قانونی تربيت كند ولو اينكه‏ عدالت و مساوات را در آن اجتماع برقرار كند . مردم آنگاه قانونی خواهند بود كه از زمامدارشان علاقه ببينند و آن لاقه‏هاست كه مردم را به پيروی و اطاعت می‏كشد .
قرآن خطاب به پيغمبر می‏كند كه ای پيغمبر ! نيروی بزرگی را برای نفوذ در مردم و اداره اجتماع در دست داری :

" به موجب لطف و رحمت الهی ، تو برايشان نرمدل شدی كه اگر تندخوی‏ سختدل بودی از پيرامونت پراكنده می‏گشتند . پس ، از آنان در گذر و برايشان آمرزش بخواه و در كار با آنان مشورت كن .
در اينجا علت گرايش مردم به پيغمبر اكرم را علاقه و مهری دانسته كه‏ نبی اكرم نسبت به آنان مبذول می‏داشت . باز دستور می‏دهد كه ببخششان و برايشان استغفار كن و با آنان مشورت نما . اينها همه از آثار محبت و دوستی است ،
و باز قرآن می‏فرمايد :
نيك و بد يكسان نيست ، با اخلاق نكوتر دفع شر كن كه آنگاه آنكه بين‏ تو و او دشمنی است گويا دوستی خويشاوند است
قلب زمامدار ، بايستی كانون مهر و محبت باشد نسبت به ملت . قدرت و زور كافی نيست . با قدرت و زور می‏توان مردم را گوسفندوار راند ولی‏ نمی‏توان نيروهای نهفته آنها را بيدار كرد و به كار انداخت . نه تنها قدرت و زور كافی نيست ، عدالت هم اگر خشك اجرا شود كافی نيست ، بلكه‏ زمامدار همچون پدری مهربان بايد قلبا مردم را دوست بدارد
اگر شخصيت علی ، امروز تحريف نشود و همچنانكه بوده ارائه داده شود ،بسياری از مدعيان دوستيش در رديف دشمنانش قرار خواهند گرفت .
« يا ايها الناس لا تشكوا عليا فو الله انه لاخشن فی ذات الله من ان‏ يشكی » . " مردم ! از علی شكوه نكنيد كه به خدا سوگند او در راه خدا شديدتر از اينست كه كسی درباره وی شكايت كند " .
علی در راه خدا از كسی ملاحظه نداشت بلكه اگر به كسی عنايت می‏ورزيد و از كسی ملاحظه می‏كرد به خاطر خدا بود . قهرا اين حالت دشمن ساز است و روحهای پرطمع و پر آرزو را رنجيده می‏كند و به درد می‏آورد .
در ميان اصحاب پيغمبر هيچكس مانند علی دوستانی فداكار نداشت ، همچنانكه هيچكس مانند او دشمنانی اينچنين جسور و خطرناك نداشت .
بحث خود را معطوف می‏داريم به دسته اخير يعنی خوارج . اينها ، ولو اينكه منقرض شده‏اند اما تاريخچه‏ای آموزنده و عبرت انگيز دارند . افكارشان در ميان ساير مسلمين ريشه دوانيده و در نتيجه در تمام طول اين‏ چهارده قرن با اينكه اشخاص و افرادشان و حتی نامشان از ميان رفته است‏ ولی روحشان در كالبد مقدس نماها همواره وجود داشته و دارد و مزاحمی سخت‏ برای پيشرفت اسلام و مسلمين به شمار می‏رود .
خوارج يعنی شورشيان . اين واژه از " خروج " به معنای سركشی و طغيان گرفته شده است . پيدايش آنان در جريان حكميت است . در جنگ‏ صفين در آخرين روزی كه جنگ داشت به نفع علی خاتمه می‏يافت ، معاويه با مشورت عمرو عاص دست به يك نيرنگ‏ ماهرانه‏ای زد . او ديد تمام فعاليتها و رنجهايش بی‏نتيجه ماند و با شكست‏
يك قدم بيشتر فاصله ندارد . فكر كرد كه جز با اشتباهكاری راه به نجات‏ نمی‏يابد . دستور داد قرآنها را بر سر نيزه‏ها بلند كنند كه مردم ! ما اهل‏ قبله و قرآنيم ، بيائيد آنرا در بين خويش حكم قرار دهيم . اين سخن‏ تازه‏ای نبود كه آنها ابتكار كرده باشند . همان حرفی است كه قبلا علی گفته‏ بود و تسليم نشدند و اكنون هم تسليم نشده اند . بهانه‏ای است تا راه‏ نجات يابند و از شكست قطعی خود را برهانند .
علی فرياد برآورد بزنيد آنها را ، اينها صفحه و كاغذ قرآن را بهانه‏ كرده می‏خواهند در پناه لفظ و كتابت قرآن خودشان را حفظ كنند و بعد به‏ همان روش ضد قرآنی خود ادامه دهند . كاغذ و جلد قرآن در مقابل حقيقت آن‏، ارزش و احترامی ندارد . حقيقت و جلوه راستين قرآن منم . اينها كاغذ و خط را دستاويز كرده‏اند تا حقيقت و معنی را نابود سازند . عده‏ای از نادانها و مقدس نماهای بی‏تشخيص كه جمعيت كثيری را تشكيل‏ می‏دادند با ي كديگر اشاره كردند كه علی چه می‏گويد ؟ فرياد برآوردند كه با قرآن بجنگيم ؟ ! جنگ ما به خاطر احياء قرآن است آنها هم كه خود تسليم‏ قرآنند پس ديگر جنگ چرا ؟ علی گفت من نيز می‏گويم به خاطر قرآن بجنگيد ، اما اينها با قرآن سر و كار ندارند ، لفظ و كتابت قرآن را وسيله حفظ جان خود قرار داده‏اند .
اما نادانی و بی‏خبری همچون پرده‏ای سياه جلو چشم عقلشان را گرفت و از حقيقت بازشان داشت . گفتند ما علاوه بر اينكه با قرآن نمی‏جنگيم ، جنگ‏ با قرآن خود منكری است و بايد برای نهی از آن بكوشيم و با كسانی كه با قرآن می‏جنگند بجنگيم . تا پيروزی نهائی ساعتی بيش نمانده بود . مالك‏ اشتر كه افسری رشيد و فداكار و از جان گذشته بود ، همچنان می‏رفت تا خيمه‏ فرماندهی معاويه را سرنگون كند و راه اسلام را از خارها پاك نمايد . در همين وقت اين گروه به علی فشار آوردند كه ما از پشت حمله می‏كنيم . هر چه علی اصرار می‏كرد آنها بر انكارشان می‏افزودند و بيشتر لجاجت می‏كردند .
علی برای مالك پيغام فرستاد جنگ را متوقف كن و خود از صحنه برگرد . او به پيام علی جواب داد كه اگر چند لحظه‏ای را اجازتم دهی جنگ به‏ پايان رسيده و دشمن نيز نابود گشته است . شمشيرها را كشيدند كه يا قطعه قطعه‏ات می‏كنيم يا بگو برگردد . باز به دنبالش فرستاد كه اگر می‏خواهی علی را زنده ببينی جنگ را متوقف كن و خود برگرد . او برگشت و دشمن شادمان كه نيرنگش خوب كارگر افتاد .
ادامه داستان را در کتب دبیرستان خوانده ایم پس بعد از جریان حکمیت را به نقل از شهید مطهری ذکر می کنیم:
مردم به ابوموسی حمله بردند و بعضی با تازيانه بر وی‏ شوريدند . او به مكه فرار كرد و عمر و عاص نيز به شام رفت . خوارج كه به وجود آورنده اين جريان بودند رسوائی حكميت را با چشم‏ ديدند و به اشتباه خود پی‏بردند . اما نمی‏فهميدند اشتباه در كجا بوده است‏ ؟ نمی‏گفتند خطای ما در اين بود كه تسليم نيرنگ معاويه و عمر و عاص شديم‏ و جنگ را متوقف كرديم و هم نمی‏گفتند كه پس از قرار حكميت ، در انتخاب " داور " خطا كرديم كه ابوموسی را حريف عمر و عاص قرار داديم‏ ، بلكه می‏گفتند اينكه دو نفر انسان را در دين خدا حكم و داور قرار داديم‏
خلاف شرع و كفر بود ، حاكم منحصرا خدا است و نه انسانها .
آمدند پيش علی كه نفهميديم و تن به حكميت داديم ، هم تو كافر گشتی و هم ما ، ما توبه كرديم تو هم توبه كن . مصيبت تجديد و مضاعف شد . علی گفت توبه به هر حال خوب است « استغفر الله من كل ذنب » ما همواره از هر گناهی استغفار می‏كنيم . گفتند اين كافی نيست بلكه بايد اعتراف كنی كه " حكميت " گناه بوده و از اين گناه توبه كنی . گفت‏ آخر من مسئله تحكيم را به وجود نياوردم ، خودتان به وجود آورديد و نتيجه‏اش را نيز ديديد ، و از طرفی ديگر چيزی كه‏ در اسلام مشروع است چگونه آنرا گناه قلمداد كنم و گناهی كه مرتكب نشده‏ام‏ ، به آن اعتراف كنم .
از اينجا به عنوان يك فرقه مذهبی دست به فعاليت زدند . در ابتدا يك‏ فرقه ياغی و سركش بودند و به همين جهت " خوارج " ناميده شدند ولی كم‏ كم برای خود اصول و عقائدی تنظيم كردند و حزبی كه در ابتدا فقط رنگ‏ سياست داشت ، تدريجا به صورت يك فقره مذهبی درآمد و رنگ مذهب به‏ خود گرفت . خوارج بعدها به عنوان طرفداران يك مذهب ، دست به‏ فعاليتهای تبليغی حادی زدند . كم كم به فكر افتادند كه به خيال خود ريشه‏ مفاسد دنيای اسلام را كشف كنند . به اين نتيجه رسيدند كه عثمان و علی و معاويه همه برخطا و گناهكارند و ما بايد با مفاسدی كه به وجود آمده‏ مبارزه كنيم ، امر به معروف و نهی از منكر نمائيم . لهذا مذهب خوارج‏ تحت عنوان وظيفه امر به معروف و نهی از منكر به وجود آمد .
وظيفه امر به معروف و نهی از منكر قبل از هر چيز دو شرط اساسی دارد : يكی بصيرت در دين و ديگری بصيرت در عمل . بصيرت در دين - همچنانكه در روايت آمده است - اگر نباشد زيان اين‏ كار از سودش بيشتر است . و اما بصيرت در عمل لازمه دو شرطی است كه در فقه از آنها به " احتمال تأثير " و " عدم ترتب مفسده " تعبير شده‏
است و مال آن به دخالت دادن منطق است در اين دو تكليف. خوارج نه بصيرت دينی داشتند و نه بصيرت عملی . مردمی نادان و فاقد بصيرت بودند بلكه اساسا منكر بصيرت در عمل بودند زيرا اين تكليف را امری تعبدی می‏دانستند و مدعی بودند بايد با چشم بسته‏ انجام داد
عقيده خوارج در باب خلافت
تنها فكر خوارج كه از نظر متجددين امروز درخشان تلقی می‏شود ، تئوری‏ آنان در باب خلافت بود . انديشه‏ای دموكرات مابانه داشتند . می‏گفتند خلافت بايد با انتخاب آزاد انجام گيرد و شايسته ترين افراد كسی است كه‏
از لحاظ ايمان و تقوا صلاحيت داشته باشد خواه از قريش باشد يا غير قريش‏ ، از قبائل برجسته و نامی باشد يا از قبائل گمنام و عقب افتاده ، عرب‏ باشد و يا غير عرب .
آنگاه پس از انتخاب و اتمام بيعت اگر خلاف مصالح جامعه اسلامی گام‏ برداشت از خلافت عزل می‏شود و اگر ابا كرد بايد با او پيكار كرد تا كشته‏ شود.
اينها در باب خلافت در مقابل شيعه قرار گرفته‏اند كه می‏گويد خلافت امری‏ است الهی و خليفه بايد تنها از جانب خدا تعيين گردد و هم در مقابل اهل سنت قرار دارند كه می‏گويند خلافت تنها از آن قريش است و به جمله انما الائمة من قريش تمسك می‏جويند .
ظاهرا نظريه آنان در باب خلافت ، چيزی نيست كه در اولين مرحله‏ پيدايش خويش به آن رسيده باشند بلكه آنچنان كه شعار معروفشان - لا حكم‏ الا لله - حكايت می‏كند و از نهج البلاغه نيز استفاده می‏شود در ابتدا قائل بوده‏اند كه مردم و اجتماع ، احتياجی به امام و حكومت ندارند و مردم‏ خود بايد به كتاب خدا عمل كنند .
اما بعد ، از اين عقيده رجوع كردند و خود با عبدالله بن وهب راسبی‏ بيعت كردند
خلافت ابوبكر و عمر را صحيح می‏دانستند به اين خيال كه آن دو نفر از روی‏ انتخاب صحيحی به خلافت رسيده‏اند و از مسير مصالح نيز تغيير نكرده و خلافی‏ را مرتكب نشده‏اند . انتخاب عثمان و علی را نيز صحيح می‏دانستند منتهی‏ می‏گفتند عثمان از اواخر سال ششم خلافتش تغيير مسير داده و مصالح مسلمين‏ را ناديده گرفته است و لذا از خلافت معزول بوده و چون ادامه داده است‏ كافر گشته و واجب القتل بوده است ، و علی چون مسئله تحكيم را پذيرفته و سپس توبه نكرده است او نيز كافر گشته و واجب القتل بوده است و لذا از خلافت عثمان از سال هفتم و از خلافت علی بعد از تحكيم تبری می‏جستند
.
از ساير خلفا نيز بيزاری می‏جستند و هميشه با آنان در پيكار بودند منطق خشك و بی‏روح آ نها و خشكی و خشونت رفتار آنها ، مباينت‏ روش آنها با زندگی ، و بالاخره تهور آنها كه " تقيه " را حتی به مفهوم‏ صحيح و منطقی آن كنار گذاشته بودند آنها را نابود ساخت . مكتب خوارج‏ مكتبی نبود كه بتواند واقعا باقی بماند ، ولی اين مكتب اثر خود را باقی گذاشت . افكار و عقائد خارجيگری در ساير فرق اسلامی نفوذ كرد و هم اكنون‏ " نهروانی " های فراوان وجود دارند و مانند عصر و عهد علی خطرناكترين‏دشمن داخلی اسلام همينها هستند ، همچنانكه معاويه‏ها و عمر و عاص‏ها نيز همواره وجود داشته و وجود دارند و از وجود " نهروانی " ها كه دشمن آنها شمرده می‏شوند به موقع‏ استفاده می‏كنند .
مذهب خوارج هر چند منقرض شده است اما روحا نمرده است . روح " خارجيگری " در پيكر بسياری از ما حلول کرده است . و در حقيقت اين انشعاب اسلامی از اينجا به وجود آمد كه يك دسته كه‏ البته اكثريت بودند فقط ظاهر را می‏نگريستند و ديدشان آنقدر تيز بين نبود و عمق نداشت كه باطن و حقيقت هر واقعه‏ای را نيز ببينند . ظاهر را
می‏ديدند و در همه جا حمل به صحت می‏كردند . می‏گفتند عده‏ای از بزرگان‏ صحابه و پيرمردها و سابقه‏دارهای اسلام راهی را رفته‏اند و نمی‏توان گفت‏ اشتباه كرده‏اند . اما دسته ديگر كه اقليت بودند در همان هنگام می‏گفتند
شخصيتها تا آن وقت پيش ما احترام دارند كه به حقيقت احترام بگذارند. اما آنجا كه می‏بينيم اصول اسلامی به دست همين سابقه‏دارها پايمال می‏شود ، ديگر احترامی ندارند . ما طرفدار اصوليم نه طرفدار شخصيتها . تشيع با اين‏ روح به وجود آمده است .
مردی از صحابه اميرالمؤمنين در جريان جنگ جمل سخت در ترديد قرار گرفته بود . او دو طرف را می‏نگريست . از يك طرف علی را می‏ديد و شخصيتهای بزرگ اسلامی را كه در ركاب علی شمشير می‏زدند و از طرفی نيز همسر نبی اكرم عايشه را می‏ديد كه قرآن درباره زوجات آن حضرت می‏فرمايد : « و ازواجه امهاتهم » ( همسران او مادران امتند ) ، و در ركاب‏ عايشه ، طلحه را می‏ديد از پيشتازان در اسلام ، مرد خوش سابقه و تيرانداز ماهر ميدان جنگهای اسلامی و مردی كه به اسلام خدمتهای ارزنده‏ای كرده است ، و باز زبير را می‏ديد ، خوش سابقه‏تر از طلحه ، آنكه حتی در روز سقيفه از جمله متحصنين در خانه علی بود . اين مرد در حيرتی عجيب افتاده بود كه يعنی چه ؟ ! آخر علی و طلحه و زبير از پيشتازان اسلام و فداكاران سختترين دژهای اسلامند ، اكنون رو در رو قرار گرفته‏اند ؟ كداميك به حق نزديكترند ؟ در اين گيرودار چه بايد كرد ؟! توجه داشته باشيد ! نبايد آن مرد را در اين حيرت زياد ملامت كرد .
شايد اگر ما هم در شرائطی كه او قرار داشت قرار می‏گرفتيم شخصيت و سابقه‏ زبير و طلحه چشم ما را خيره می‏كرد .الان كه علی و عمار و اويس قرنی و ديگران را با عايشه و زبير و طلحه‏ روبرو می‏بينيم ، مردد نمی‏شويم چون خيال می‏كنيم دسته دوم مردمی جنايت‏سيما بودند يعنی آثار جنايت و خيانت از چهره‏شان هويدا بود و با نگاه به‏ قيافه‏ها و چهره‏های آنان حدس زده می‏شد كه اهل آتشند . اما اگر در آن زمان‏ می‏زيستيم و سوابق آنان را از نزديك می‏ديديم شايد از ترديد مصون‏ نمی‏مانديم . امروز كه دسته اول را بر حق و دسته دوم را بر باطل می‏دانيم از آن نظر است كه در اثر گذشت تاريخ و روشن شدن حقايق ، ماهيت علی و عمار را از يك طرف و زبير و طلحه و عايشه را از طرف ديگر شناخته‏ايم و در آن ميان‏ توانسته‏ايم خوب قضاوت كنيم . و يا لااقل اگر اهل تحقيق و مطالعه در تاريخ نيستيم از اول كودكی به ما اين چنين تلقين شده است . اما در آن‏روز هيچكدام از اين دو عامل وجود نداشت .
به هر حال اين مرد محضر اميرالمؤمنين شرفياب شد و گفت : ايمكن ان‏ يجتمع زبير و طلحه و عائشة علی باطل ؟ آيا ممكن است طلحه و زبير و عايشه‏ بر باطل اجتماع كنند ؟ شخصيتهائی مانند آنان از بزرگان صحابه رسول الله‏
چگونه اشتباه می‏كنند و راه باطل را می‏پيمايند آيا اين ممكن است ؟ علی در جواب سخنی دارد كه دكتر طه حسين دانشمند و نويسنده مصر می‏گويد سخنی محكمتر و بالاتر از اين نمی‏شود . بعد از آنكه وحی خاموش گشت و ندای‏ آسمانی منقطع شد سخنی به اين بزرگی شنيده نشده است فرمود :
" سرت كلاه رفته و حقيقت بر تو اشتباه شده . حق و باطل را با ميزان‏ قدر و شخصيت افراد نمی‏شود شناخت . اين صحيح نيست كه تو اول شخصيتهائی را مقياس قرار دهی و بعد حق و باطل را با اين مقياسها بسنجی : فلان چيز حق است چون فلان و فلان با آن موافقند و فلان چيز باطل است چون فلان و فلان‏ با آن مخالف . نه ، اشخاص نبايد مقياس حق و باطل قرار گيرند . اين حق‏ و باطل است كه بايد مقياس اشخاص و شخصيت آنان باشند " .
يعنی بايد حقشناس و باطل شناس باشی نه اشخاص و شخصيت شناس ، افراد را - خواه شخصيتهای بزرگ و خواه شخصيتهای كوچك - با حق مقايسه كنی . اگر با آن منطبق شدند شخصيتشان را بپذيری و الا نه . اين حرف نيست كه آيا طلحه و زبير و عايشه ممكن است بر باطل باشند ؟
در اينجا علی معيار حقيقت را خود حقيقت قرار داده است و روح تشيع‏ نيز جز اين چيزی نيست . و در حقيقت فرقه شيعه مولود يك بينش مخصوص و اهميت دادن به اصول اسلامی است نه به افراد و اشخاص . قهرا شيعيان اوليه مردمی منتقد و بت شكن بار آمدند .
علی بعد از پيغمبر جوانی سی و سه ساله است با يك اقليتی كمتر از عددانگشتان . در مقابلش پيرمردهای شصت ساله با اكثريتی انبوه و بسيار .
منطق اكثريت اين بود كه راه بزرگان و مشايخ اينست و بزرگان اشتباه‏ نمی‏كنند و ما راه آنان را می‏رويم . منطق آن اقليت اين بود كه آنچه‏ اشتباه نمی‏كند حقيقت است بزرگان بايد خود را بر حقيقت تطبيق دهند .
از اينجا معلوم می‏شود چقدر فراوانند افرادی كه شعارشان شعار تشيع است‏ و اما روحشان روح تشيع نيست .
مسير تشيع همانند روح آن ، تشخيص حقيقت و تعقيب آن است و از بزرگترين اثرات آن جذب و دفع است اما نه هر جذبی و هر دفعی - گفتيم‏ گاهی جذب ، جذب باطل و جنايت و جانی است و دفع ، دفع حقيقت و فضائل‏ انسانی - بلكه دفع و جذبی از سنخ جاذبه و دافعه علی ، زيرا شيعه يعنی‏ كپيه‏ای از سيرتهای علی ، شيعه نيز بايد مانند علی دو نيروئی باشد .
اين مقدمه برای اين بود كه بدانيم ممكن است مذهبی مرده باشد ولی روح‏ آن مذهب در ميان مردم ديگری كه به حسب ظاهر پيرو آن مذهب نيستند بلكه‏ خود را مخالف آن مذهب می‏دانند زنده باشد . مذهب خوارج امروز مرده است‏ . يعنی ديگر امروز در روی زمين گروه قابل توجهی به نام خوارج كه عده‏ای تحت همين نام از آن پيروی كنند وجود ندارد ، ولی آيا روح مذهب خارجی هم‏ مرده است ؟ آيا اين روح در پيروان مذاهب ديگر حلول نكرده است ؟ آيا مثلا خدای نكرده در ميان ما ، مخصوصا در ميان طبقه به اصطلاح مقدس ماب ما
اين روح حلول نكرده است ؟
اينها مطلبی است كه جداگانه بايد بررسی شود . ما اگر روح مذهب خارجی‏ را درست بشناسيم شايد بتوانيم به اين پرسش پاسخ دهيم . ارزش بحث‏ درباره خوارج از همين نظر است . ما بايد بدانيم علی چرا آنها را " دفع‏ " كرد ، يعنی چرا جاذبه علی آنها را نكشيد و برعكس ، دافعه او آنها را دفع كرد ؟
مسلما چنانكه بعدا خواهيم ديد تمام عناصر روحی كه در شخصيت خوارج و تشكيل روحيه آنها مؤثر بود از عناصری نبود كه تحت نفوذ و حكومت دافعه‏ علی قرار گيرد . بسياری از برجستگيها و امتيازات روشن هم در روحيه آنها وجود داشت كه اگر همراه يك سلسله نقاط تاريك نمی‏بود آنها را تحت نفوذ و تأثير جاذبه علی قرار می‏داد ، ولی جنبه‏های تاريك روحشان آنقدر زياد نبود كه آنها را در صف دشمنان علی قرار داد .
دموكراسی علی
اميرالمؤمنين با خوارج در منتهی درجه آزادی و دموكراسی رفتار كرد . او خليفه است و آنها رعيتش ، هر گونه اعمال سياستی برايش مقدور بود اما او زندانشان نكرد و شلاقشان نزد و حتی سهميه آنان را از بيت المال قطع‏
نكرد ، به آنها نيز همچون ساير افراد می‏نگريست . اين مطلب در تاريخ‏ زندگی علی عجيب نيست اما چيزی است كه در دنيا كمتر نمونه دارد . آنها در همه جا در اظهار عقيده آزاد بودند و حضرت خودش و اصحابش با عقيده‏ آزاد با آنان روبرو می‏شدند و صحبت می‏كردند ، طرفين استدلال می‏كردند ، استدلال يكديگر را جواب می‏گفتند .
شايد اين مقدار آزادی در دنيا بی‏سابقه باشد كه حكومتی با مخالفين خود تا اين درجه با دموكراسی رفتار كرده باشد . می‏آمدند در مسجد و در سخنرانی‏ و خطابه علی پارازيت ايجاد می‏كردند . روزی علی اميرالمؤمنين بر منبر بود . مردی آمد و سئوالی كرد . علی بالبديهة جواب گفت . يكی از خارجيها از بين مردم فرياد زد : قاتله الله‏
ما افقهه ( خدا بكشد اين را ، چقدر دانشمند است ) ، ديگران خواستند متعرضش شوند اما علی فرمود رهايش كنيد او به من تنها فحش داد .
خوارج در نماز جماعت به علی اقتدا نمی‏كردند زيرا او را كافر می‏پنداشتند . به مسجد می‏آمدند و با علی نماز نمی‏گذاردند و احيانا او را می‏آزردند . علی روزی به نماز ايستاده و مردم نيز به او اقتدا كرده‏اند . يكی از خوارج به نام ابن الكواء فريادش بلند شد و آيه‏ای را به عنوان‏ كنايه به علی بلند خواند : « و لقد اوحی اليك و الی الذين من قبلك لئن اشركت ليحبطن عملك و لتكونن من الخاسرين » اين آيه خطاب به پيغمبر است كه به تو و همچنين پيغمبران قبل از تو وحی شد كه اگر مشرك شوی اعمالت از بين می‏رود و از زيانكاران خواهی بود. ابن الكواء با خواندن اين آيه خواست به علی گوشه بزند كه سوابق تو را در اسلام می‏دانيم ، اول مسلمان هستی ، پيغمبر تو را به برادری انتخاب كرد ، در ليلة المبيت فداكاری درخشانی كردی و در بستر پيغمبر خفتی ، خودت‏را طعمه شمشيرها قراردادی و بالاخره خدمات تو به اسلام قابل انكار نيست ، اما خدا به پيغمبرش هم گفته اگر مشرك بشوی اعمالت به هدر می‏رود ، و چون تو اكنون كافر شدی اعمال گذشته را به هدر دادی .
علی در مقابل چه كرد ؟ ! تا صدای او به قرآن بلند شد سكوت كرد تا آيه‏ را به آخر رساند . همين كه به آخر رساند ، علی نماز را ادامه داد . باز ابن الكواء آيه را تكرار كرد و بلا فاصله علی سكوت نمود . علی سكوت می‏كرد چون دستور قرآن است كه : « اذا قری‏ء القرآن فاستمعوا له و انصتوا »" هنگامی كه قرآن خوانده می‏شود گوش فرا دهيد و خاموش شويد " . و به همين دليل است كه وقتی امام جماعت مشغول قرائت است مأمومين‏
بايد ساكت باشند و گوش كنند .
بعد از چند مرتبه‏ای كه آيه را تكرار كرد و می‏خواست وضع نماز را به هم‏ زند ، علی اين آيه را خواند :" فاصبر ان وعد الله حق و لا يستخفنك الذين لا يوقنون »" صبر كن وعده خدا حق است و خواهد فرا رسيد . اين مردم بی‏ايمان و يقين ، تو را تكان ندهند و سبكسارت نكنند " . ديگر اعتنا نكرد و به نماز خود ادامه داد .
قيام و طغيان خوارج
خارجيها در ابتدا آرام بودند و فقط به انتقاد و بحثهای آزاد اكتفا می‏كردند . رفتار علی نيز درباره آنان همانطور بود كه گفتيم ، يعنی به هيچ‏ وجه مزاحم آنها نمی‏شد و حتی حقوق آنها را از بيت المال قطع نكرد . اما كم كم كه از توبه علی مأيوس گشتند روششان را عوض كردند و تصميم گرفتند دست به انقلاب بزنند . در منزل يكی از هم مسلكان خود گرد آمدند و او خطابه كوبنده و مهيجی ايراد كرد و دوستان خويش را تحت عنوان امر به‏ معروف و نهی از منكر دعوت به قيام و شورش كرد . خطاب به آنان گفت " : پس از حمد و ثنا ، خدا را سوگند كه سزاوار نيست گروهی كه به خدای‏ بخشايشگر ايمان دارند و به حكم قرآن می‏گروند دنيا در نظرشان از امر به‏معروف و نهی از منكر و گفته به حق محبوبتر باشد اگر چه اينها زيان آور و خطر زا باشند كه هر كه در اين دنيا در خطر و زيان افتد پاداشش در قيامت‏ خشنودی حق و جاودانی بهشت اوست . برادران ! بيرون بريد ما را از اين‏ شهر ستمگرنشين به نقاط كوهستانی يا بعضی از اين شهرستانها تا در مقابل‏ اين بدعتهای گمراه كننده قيام كنيم و از آنها جلوگيری نمائيم " . با اين سخنان روحيه آتشين آنها آتشين تر شد . از آنجا حركت كردند و دست به طغيان و انقلاب زدند . امنيت راهها را سلب كردند ، غارتگری و آشوب را پيشه كردند . می‏خواستند با اين وضع دولت را تضعيف كنند و حكومت وقت را از پای درآورند .
اينجا ديگر جای گذشت و آزاد گذاشتن نبود زيرا مسئله اظهار عقيده نيست‏ بلكه اخلال به امنيت اجتماعی و قيام مسلحانه عليه حكومت شرعی است . لذا علی آنان را تعقيب كرد و در كنار نهروان با آنان رودررو قرار گرفت .
خطابه خواند و نصيحت كرد و اتمام حجت نمود . آنگاه پرچم امان را به‏ دست ابوايوب انصاری داد كه هر كس در سايه آن قرار گرفت در امان است . از دوازده هزار نفر ، هشت هزارشان برگشتند و بقيه سرسختی نشان دادند . به سختی شكست خوردند و جز معدودی از آنان باقی نماند .
مميزات خوارج
روحيه خوارج ، روحيه خاصی است . آنها تركيبی از زشتی و زيبائی بودند و در مجموع به نحوی بودند كه در نهايت امر در صف دشمنان علی قرار گرفتند و شخصيت علی آنها را " دفع " كرد نه " جذب " . ما هم جنبه‏های مثبت و زيبا و هم جنبه‏های منفی و نازيبای روحيه آنها را كه در مجموع روحيه آنها را خطرناك بلكه و حشتناك كرد ذكر می‏كنيم :
1- روحيه‏ای مبارزه گر و فداكار داشتند و در راه عقيده و ايده خويش‏ سرسختانه می‏كوشيدند . در تاريخ خوارج فداكاريهائی را می‏بينيم كه در تاريخ‏ زندگی بشر كم نظير است ، و اين فداكاری و از خود گذشتگی ، آنان را شجاع‏
و نيرومند پرورده بود. ابن عبدربه درباره آنان می‏گويد :
" در تمام فرقه‏ها معتقدتر و كوشاتر از خوارج نبود و نيز آماده‏تر برای‏ مرگ از آنها يافت نمی‏شد . يكی از آنان نيزه خورده بود و نيزه سخت در او كارگر افتاده بود ، به سوی قاتلش پيش می‏رفت و می‏گفت خدايا ! به‏ سوی تو می‏شتابم تا خشنود شوی " .
معاويه شخصی را به دنبال پسرش كه خارجی بود فرستاد تا او را برگرداند . پدر نتوانست فرزند را از تصميمش منصرف كند . عاقبت گفت فرزندم ! خواهم رفت و كودك خردسالت را خواهم آورد تا او را ببينی و مهر پدری تو
بجنبد و دست برداری . گفت به خدا قسم من به ضربتی سخت مشتاقترم تا به‏ فرزندم .
2- مردمی عبادت پيشه و متنسك بودند . شبها را به عبادت می‏گذراندند . بی‏ميل به دنيا و زخارف آن بودند . وقتی علی ، ابن عباس را فرستاد تا اصحاب نهروان را پند دهد ، ابن عباس پس از بازگشتن آنها را چنين وصف‏ كرد :
" دوازده هزار نفر كه از كثرت عبادت پيشانيهايشان پينه بسته است . دستها را از بس روی زمينهای خشك و سوزان زمين گذاشته‏اند و در مقابل حق به خاك افتاده‏اند همچون پاهای شتر سفت شده است . پيراهنهای‏
كهنه و مندرسی به تن كرده‏اند اما مردمی مصمم و قاطع .
خوارج به احكام اسلامی و ظواهر اسلام سخت پايبند بودند . دست به آنچه‏ خود آن را گناه می‏دانستند نمی زدند . آنها از خود معيارها داشتند و با آن‏ معيارها خلافی را مرتكب نمی گشتند و از كسی كه دست به گناهی زد بيزار
بودند . زياد بن ابيه يكی از آنان را كشت سپس غلامش را خواست و از حالات او جويا شد . گفت نه روز برايش غذائی بردم و نه شب برايش فراشی‏ گستردم . روز را روزه بود و شب را به عبادت می‏گذرانيد.
هر گامی كه بر می‏داشتند از عقيده منشأ می‏گرفت و در تمام افعال مسلكی‏ بودند . در راه پيشبرد عقائد خود می‏كوشيدند . علی عليه السلام درباره آنان می‏فرمايد :
" خوارج را از پس من ديگر نكشيد ، زيرا آن كس كه حق را می‏جويد و خطا رود همانند آنكس نيست كه باطل را می‏جويد و آن را می‏يابد " . يعنی اينها با اصحاب معاويه تفاوت دارند . اينها حق را می‏خواهند ولی در اشتباه افتاده‏اند اما آنها از اول حقه باز بوده‏اند و مسيرشان مسير باطل بوده است . بعد از اين اگر اينها را بكشيد به نفع‏
معاويه است كه از اينها بدتر و خطرناكتر است .
قبل از آنكه ساير خصيصه‏های خوارج را بيان كنيم لازم است يك نكته را در اينجا كه سخن از قدس و تقوا و زاهدمابی خوارج است يادآوری كنيم ، و آن‏ اينكه يكی از شگفتيها و برجستگيها و فوق العادگيهای تاريخ زندگی علی كه‏ مانند برای آن نمی‏توان پيدا كرد همين اقدام شجاعانه و تهورآميز او در مبارزه با اين مقدس خشكه‏های متحجر و مغرور است .
علی بر روی مردمی اينچنين ظاهر الصلاح و آراسته ، قيافه‏های حق به جانب‏ ، ژنده‏پو ش و عبادت پيشه ، شمشير كشيد و همه را از دم شمشير گذرانده‏ است . ما اگر به جای اصحاب او بوديم و قيافه‏های آنچنانی را می‏ديديم مسلما احساساتمان برانگيخته می‏شد و علی را به اعتراض می‏گرفتيم كه آخر شمشير به‏ روی اينچنين مردمی كشيدن ؟ ! . از درسهای بسيار آموزنده تاريخ تشيع خصوصا ، و جهان اسلام عموما ، همين‏ داستان خوارج است .
علی خود به اهميت و فوق العادگی كار خود از اين جهت واقف است و آن‏ را بازگو می‏كند . می‏گويد :
"چشم اين فتنه را من درآوردم . غير از من احدی جرأت چنين كاری را نداشت پس از آنكه موج دريای تاريكی و شبهه‏ناكی آن بالا گرفته بود و " هاری " آن فزونی يافته بود . "
اميرالمؤمنين عليه‏السلام دو تعبير جالب دارد در اينجا: يكی شبهه‏ناكی و ترديدآوری اين جريان . وضع قدس و تقوای ظاهری خوارج‏ طوری بود كه هر مؤمن نافذ الايمانی را به ترديد وامی داشت . از اين جهت‏ يك جو تاريك و مبهم و يك فضای پر از شك و دودلی به وجود آمده بود . تعبير ديگر اينست كه حالت اين خشكه مقدسان را به " كلب " تشبيه‏
می‏كند . كلب يعنی هاری . هاری همان ديوانگی است كه در سگ پيدا می‏شود.به هر كس می‏رسد گاز می‏زند و هر اتفاقا حامل يك بيماری ( ميكروب ) مسری‏ است . نيش سگ به بدن هر انسان يا حيوانی فرو رود و از لعاب دهان آن‏ چيزی وارد خون انسان يا حيوان بشود آن انسان يا حيوان هار پس از چندی به‏ همان بيماری مبتلا می‏گردد . او هم هار می‏شود و گاز می‏گيرد و ديگران را هار می‏كند . اگر اين وضع ادامه پيدا كند ، فوق العاده خطرناك می‏گردد .
اينست كه خردمندان بلا فاصله سگ هار را اعدام می‏كنند كه لااقل ديگران‏ از خطر هاری نجات يابند .
علی می‏فرمايد اينها حكم سگ هار را پيدا كرده بودند ، چاره پذير نبودند ، می‏گزيدند و مبتلا می‏كردند و مرتب بر عدد هارها می‏افزودند . ‏ وای به حال جامعه مسلمين از آن وقت كه گروهی خشكه مقدس يك دنده جاهل‏ بی‏خبر ، پا را به يك كفش كنند و به جان اين و آن بيفتند . چه قدرتی‏ می‏تواند در مقابل اين مارهای افسون ناپذير ايستادگی كند ؟ كدام روح قوی و نيرومند است كه در مقابل اين قيافه‏های زهد و تقوا تكان نخورد ؟ كدام‏ دست است كه بخواهد برای فرود آوردن شمشير بر فرق اينها بالا رود و نلرزد؟ مگر نه اينست كه پيغمبر فرمود دو دسته پشت مرا شكستند : عالم لا ابالی ، و جاهل مقدس ماب .
علی می‏خواهد بگويد اگر من با نهضت خارجيگری در دنيای اسلام مبارزه‏ نمی‏كردم ديگر كسی پيدا نمی‏شد كه جرأت كند اين چنين مبارزه كند . غير از من كسی نبود كه ببيند جمعيتی پيشانيشان از كثرت عبادت پينه بسته ،
مردمی مسلكی و دينی اما در عين حال سد راه اسلام ، مردمی كه خودشان خيال‏ می‏كنند به نفع اسلام كار می‏كنند اما در حقيقت دشمن واقعی اسلامند ، و بتواند به جنگ آنها بيايد و خونشان را بريزد . من اين كار را كردم .
عمل علی راه خلفا و حكام بعدی را هموار كرد كه با خوارج بجنگند و خونشان را بريزند . سربازان اسلامی نيز بدون چون و چرا پيروی می‏كردند كه‏ علی با آنان جنگيده است ، و در حقيقت سيره علی راه را برای ديگران نيز باز كرد كه بی‏پروا بتوانند با يك جمعيت ظاهرالصلاح مقدس ماب ديندار ولی احمق پيكار كنند .
3- خوارج مردمی جاهل و نادان بودند . در اثر جهالت و نادانی حقايق را نمی فهميدند و بد تفسير می‏كردند و اين كج فهميها كم كم برای آنان به‏ صورت يك مذهب و آئينی در آمد كه بزرگترين فداكاريها را در راه تثبيت‏ آن از خويش بروز می‏دادند . در ابتدا فريضه اسلامی نهی از منكر ، آنان را به صورت حزبی شكل داد كه تنها هدفشان احيای يك سنت اسلامی بود .
در اينجا لازم است بايستيم و در يك نكته از تاريخ اسلام دقيقا تأمل‏ كنيم :ما وقتی كه به سيره نبوی مراجعه می‏كنيم می‏بينيم آن حضرت در تمام دوره‏ سيزده ساله مكه به احدی اجازه جهاد و حتی دفاع نداد ، تا آنجا كه واقعا
مسلمانان به تنگ آمدند و با اجازه آن حضرت گروهی به حبشه مهاجرت كردند ، اما سايرين ماندند و زجر كشيدند . تنها در سال دوم مدينه بود كه رخصت‏ جهاد داده شد .
در دوره مكه مسلمانان تعليمات ديدند ، با روح اسلام آشنا شدند ، ثقافت‏ اسلامی در اعماق روحشان نفوذ يافت . نتيجه اين شد كه پس از ورود در مدينه هر كدام يك مبلغ واقعی اسلام بودند و رسول اكرم كه آنها را به‏ اطراف و اكناف می‏فرستاد خوب از عهده بر می‏آمدند . هنگامی هم كه به‏ جهاد می‏رفتند می‏دانستند برای چه هدف و ايده‏ای می‏جنگند . به تعبير اميرالمؤمنين عليه‏السلام : " همانا بصيرتها و انديشه‏های روشن و حساب شده خود را بر شمشيرهای خود حمل می‏كردند " .
چنين شمشيرهای آبديده و انسانهای تعليمات يافته بودند كه توانستند رسالت خود را در زمينه اسلام انجام دهند . وقتی كه تاريخ را می‏خوانيم و گفتگوهای اين مردم را كه تا چند سال پيش جز شمشير و شتر چيزی را نمی‏شناختند می‏بينيم ، از انديشه بلند و ثقافت اسلامی اينها غرق در حيرت‏می‏شويم .
در دوره خلفا با كمال تأسف بيشتر توجهات به سوی فتوحات معطوف شد غافل از اينكه به موازات باز كردن در واژه‏های اسلام به‏ روی افراد ديگر و رو آوردن آنها به اسلام كه به هر حال جاذبه توحيد اسلام و عدل و مساوات اسلام ، عرب و عجم را جذب می‏كرد ، می‏بايست فرهنگ و ثقافت اسلامی هم تعليم داده شود و افراد دقيقا با روح اسلام آشنا شوند .
خوارج بيشتر عرب بودند و غير عرب هم كم و بيش در ميان آنها بود ، ولی همه آنها اعم از عرب و غير عرب جاهل مسلك و نا آشنا به فرهنگ‏ اسلامی بودند . همه كسريهای خود را می‏خواستند با فشار آوردن بر روی ركوع و
سجودهای طولانی جبران كنند . علی عليه‏السلام روحيه اينها را همينطور توصيف‏ می‏كند ، می‏فرمايد :
" مردمی خشن ، فاقد انديشه عالی و احساسات لطيف ، مردمی پست ، برده‏صفت ، او باش كه از هر گوشه‏ای جمع شده‏اند و از هر ناحيه‏ای فراهم‏ آمده‏اند . اينها كسانی هستند كه بايد اول تعليمات ببينند . آداب اسلامی‏
به آنها تعليم داده شود ، در فرهنگ و ثقافت اسلامی خبرويت پيدا كنند . بايد بر اينها قيم حكومت كند و مچ ستشان گرفته شود نه اينكه آزاد بگردند و شمشيرها را در دست نگه دارند و راجع به ماهيت اسلام اظهار نظر كنند . اينها نه از مهاجرينند كه از خانه‏های خود به خاطر اسلام‏ مهاجرت كردند و نه از انصار كه مهاجرين را در جوار خود پذيرفتند " .
پيدايش طبقه جاهل مسلك مقدس ماب كه خوارج جزئی از آنها بودند برای‏ اسلام گران تمام شد . گذشته از خوارج كه با همه عيبها از فضيلت شجاعت و فداكاری بهره‏مند بودند ، عده‏ای ديگر از اين تيپ متنسك به وجود آمد كه‏
اين هنر را هم نداشت . اينها اسلام را به سوی رهبانيت و انزوا كشاندند ، بازار تظاهر و ريا را رائج كردند . اينها چون آن هنر را نداشتند كه شمشير پولادين بر روی صاحبان قدرت بكشند شمشير زبان را بر روی صاحبان فضيلت‏
كشيدند . بازار تكفير و تفسيق و نسبت بی‏دينی به هر صاحب فضيلت را رائج‏ ساختند . به هر حال يكی از بارزترين مميزات خوارج جهالت و نادانيشان بود . از مظاهر جهالتشان ، عدم تفكيك ميان ظاهر يعنی خط و جلد قرآن و معنی قرآن‏ بود . لذا فريب نيرنگ ساده معاويه و عمر و عاص را خوردند .
در اين مردم جهالت و عبادت توأم بود . علی می‏خواست با جهالت آنها بجنگد ، اما چگونه ممكن بود جنبه زهد و تقوا و عبادت اينها را از جنبه‏ جهالتشان تفكيك كرد ، بلكه عبادتشان عين جهالت بود . عبادت توأم با جهالت از نظر علی كه اسلام شناس درجه اول است ارزشی نداشت . لهذا آنها را كوبيد و وجهه زهد و تقوا و عبادتشان نتوانست سپری در مقابل علی قرار گيرد : خطر جهالت اينگونه افراد و جمعيتها بيشتر از اين ناحيه است كه ابزار و آلت دست زيركها قرار می‏گيرند و سد راه مصالح عاليه اسلامی واقع می‏شوند . هميشه منافقان بيدين ، مقدسان احمق را عليه مصالح اسلامی بر می‏انگيزند .
اينها شمشيری می‏گردند در دست آنها و تيری در كمان آنها . چقدر عالی و لطيف ، علی عليه‏السلام اين وضع اينها را بيان می‏كند . می‏فرمايد : "همانا بدترين مردم هستيد . شما تيرهائی هستيد در دست شيطان كه از وجود پليد شما برای زدن نشانه خود استفاده می‏كند و به وسيله شما مردم را در حيرت و ترديد و گمراهی می‏افكند " .
گفتيم : در ابتدا حزب خوارج برای احياء يك سنت اسلامی به وجود آمد اما عدم بصيرت و نادانی ، آنها را بدينجا كشانيد كه آيات قرآن را غلط تفسير كنند و از آنجا ريشه مذهبی پيدا كردند و به عنوان يك مذهب و يك‏ طريقه موادی را ترسيم نمودند . آيه‏ای است در قرآن كه می‏فرمايد : « ان الحكم الا لله يقص الحق و هو خير الفاصلين »در اين آيه " حكم " از مختصات ذات حق بيان شده است ، منتهی بايد ديد مراد از حكم چيست ؟ بدون ترديد مراد از حكم در اينجا قانون و نظامات حياتی بشر است . در اين آيه ، حق قانونگزاری از غير خدا سلب شده و آنرا از شئون ذات حق ( يا كسی كه ذات حق به او اختيارات بدهد ) می‏داند . اما خوارج حكم را به‏ معنای حكومت كه شامل حكميت نيز می‏شد گرفتند و برای خود شعاری ساختند و می‏گفتند لا حكم الا لله . مرادشان اين بود كه حكومت و حكميت و رهبری نيز همچون قانونگزاری حق اختصاصی خدا است و غير از خدا احدی حق ندارد كه به‏ هيچ نحو حكم يا حاكم ميان مردم باشد همچنانكه حق جعل قانون ندارد .
گاهی اميرالمؤمنين مشغول نماز بود و يا سر منبر برای مردم سخن می‏گفت ، ندا در می‏دادند و به او خطاب می‏كردند كه لا حكم الا لله لا لك و لاصحابك‏ يا علی حق حاكميت جز برای خدا نيست . تو را و اصحابت را نشايد كه‏
حكومت يا حكميت كنيد .
او در جواب می‏گفت : "سخنی به حق است اما آنان از آن اراده باطل دارند . درست است‏ قانونگزاری از آن خداست اما اينها می‏خواهند بگويند غير از خدا كسی نبايد حكومت كند و امير باشد . مردم احتياج به حاكم دارند خواه نيكوكار باشد و خواه بدكار ( يعنی حداقل و در فرض نبودن نيكوكار ) . در پرتو حكومت او مؤمن كار خويش را ( برای خدا ) انجام می‏دهد و كافر از زندگی دنيای خويش‏ بهره‏مند می‏گردد ، و خداوند مدت ر ا به پايان می‏رساند . به وسيله حكومت‏ و در پرتو حكومت است كه مالياتها جمع آوری می‏گردد ، با دشمن پيكار می‏شود ، راهها امن می‏گردد ، حق ضعيف و ناتوان از قوی و ستمكار گرفته‏ می‏شود تا نيكوكار آسايش يابد و از شر بدكار آسايش به دست آيد " .خلاصه آنكه قانون خودبخود اجرا نمی‏گردد ، فرد يا جمعيتی می‏بايست تا برای اجراء آن بكوشند .
4-مردمی تنگ نظر و كوته ديد بودند . در افقی بسيار پست فكر می‏كردند . اسلام و مسلمانی را در چهار ديواری انديشه‏های محدود خود محصور كرده‏بودند . مانند همه كوته نظران ديگر مدعی بودند كه همه بد می‏فهمند و يا
اصلا نمی‏فهمند و همگان راه خطا می‏روند و همه جهنمی هستند . اينگونه كوته‏ نظران اول كاری كه می‏كنند و اينست كه تنگ نظری خود را به صورت يك‏ عقيده دينی در می‏آورند ، رحمت خدا را محدود می‏كنند ، خداوند را همواره‏ بر كرسی غضب می‏نشانند و منتظر اينكه از بنده‏اش لغزشی پيدا شود و به عذاب‏ابد كشيده شود . يكی از اصول عقائد خوارج اين بود كه مرتكب گناه كبيره‏ مثلا دروغ يا غيبت يا شرب خمر ، كافر است و از اسلام بيرون است و مستحق‏ خلود در آتش است . عليهذا جز عده بسيار معدودی از بشر همه مخلد در آتش‏جهنمند . تنگ نظری مذهبی از خصيصه‏های خوارج است اما امروز آن را باز در جامعه اسلامی می‏بينيم . اين همان است كه گفتيم خوارج شعارشان از بين رفته‏ و مرده است اما روح مذهبشان كم و بيش در ميان بعضی افراد و طبقات‏ همچنان زنده و باقی است .
بعضی از خشك مغزان را می‏بينيم كه جز خود و عده‏ای بسيار معدود مانند خود ، همه مردم جهان را با ديد كفر و الحاد می‏نگرند و دائره اسلام و مسلمانی را بسيار محدود خيال می‏كنند .
گفتيم كه خوارج با روح فرهنگ اسلامی آشنا نبودند ولی شجاع‏ بودند . چون جاهل بودند تنگ نظر بودند و چون تنگ نظر بودند زود تكفير و تفسيق می‏كردند تا آنجا كه اسلام و مسلمانی را منحصر به خود می‏دانستند و ساير مسلمانان را كه اصول عقائد آنها را نمی‏پذيرفتند كافر می‏خواندند و چون شجاع بودند غالبا به سراغ صاحبان قدرت می‏رفتند و به خيال خود آنها را امر به معروف و نهی از منكر می‏كردند و خود كشته می‏شدند و گفتيم در دوره‏های بعد جمود و جهالت و تنسك و مقدس مابی و تنگ نظری آنها برای‏ ديگران باقی ماند اما شجاعت و شهامت و فداكاری از ميان رفت .
خوارج بی‏شهامت ، يعنی مقدس مابان ترسو ، شمشير پولادين را به كناری گذاشتند و از امر به معروف و نهی از منكر صاحبان قدرت كه‏ برايشان خطر ايجاد می‏كرد صرف نظر كردند و با شمشير زبان به جان صاحبان‏ فضيلت افتادند . هر صاحب فضيلتی را به نوعی متهم كردند به طوری كه در تاريخ اسلام كمتر صاحب فضيلتی را می‏توان يافت كه هدف تير تهمت اين‏ طبقه واقع نشده باشد . يكی را گفتند منكر خدا ، ديگری را گفتند منكر معاد ، سومی را گفتند منكر معراج جسمانی و چهارمی را گفتند صوفی ، پنجمی را چيز ديگر و همينطور ، به طوری كه اگر نظر اين احمقان را ملاك قرار دهيم‏ هيچوقت هيچ دانشمند واقعی مسلمان نبوده است . وقتی كه علی تكفير بشود تكليف ديگران روشن است . بوعلی سينا ، خواجه نصير الدين طوسی ، صدرالمتألهين شيرازی ، فيض كاشانی ، سيد جمال الدين اسد آبادی ، و اخيرا محمد اقبال پاكستانی از كسانی هستند كه از اين جام جرعه‏ای به كامشان‏ ريخته شده است . (
به هر حال ، يكی از مشخصات و مميزات خوارج تنگ نظری و كوته بينی‏ آنها بود كه همه را بيدين و لامذهب می‏خواندند . علی ، عليه اين كوته نظری‏ آنان استدلال كرد كه اين چه فكر غلطی است كه دنبال می‏كنيد ؟ فرمود : پيغمبر جانی را سياست می‏كرد و سپس بر جنازه او نماز می‏خواند و حال آنكه‏ اگر ارتكاب كبيره موجب كفر بود پيغمبر بر جنازه آنها نماز نمی‏خواند زيرا بر جنازه كافر نماز خواندن جايز نيست و قرآن از آن نهی كرده است شرابخوار را حد زد و دست دزد را بريد و زنا كار غير محصن را تازيانه زد و بعد همه را در جرگه مسلمانها راه داد و سهمشان را از بيت‏المال قطع نكرد و آنها با مسلمانان ديگر ازدواج كردند . پيغمبر مجازات‏ اسلامی را در حقشان جاری كرد اما اسمشان را از اسامی مسلمانها بيرون نبرد .
فرمود فرض كنيد من خطا كردم و در اثر آن ، كافر گشتم ديگر چرا تمام‏ جامعه اسلامی را تكفير می‏كنيد ؟ مگر گمراهی و ضلال كسی موجب می‏گردد كه‏ ديگران نيز در گمراهی و خطا باشند و مورد مؤاخذه قرار گيرند ؟ ! چرا
شمشيرهايتان را بر دوش گذارده و بی‏گناه و گناهكار - به نظر خودتان - هر دو را از دم شمشير می‏گذرانيد ؟ !
در اينجا اميرالمؤمنين از دو نظر بر آنان عيب می‏گيرد و دافعه او از دو سو آنان را دفع می‏كند : يكی از اين نظر كه گناه را به غير مقصر نيز تعميم‏ داده‏اند و او را به مؤاخذه گرفته‏اند و ديگری از اين نظر كه ارتكاب گناه‏ را موجب كفر و خروج از اسلام دانسته يعنی دائره اسلام را محدود گرفته‏اند كه هر كه پا از حدود برخی مقررات بيرون گذاشت از اسلام بيرون رفته است‏
.
علی در اينجا تنگ نظری و كوته بينی را محكوم كرده و در حقيقت پيكار علی با خوارج ، پيكار با اين طرز انديشه و فكر است نه پيكار با افراد ، زيرا اگر افراد اين چنين فكر نمی‏كردند علی نيز اين چنين با آنها رفتار نمی‏كرد . خونشان را ريخت تا با مرگشان آن انديشه‏های نيز بميرد ، قرآن‏
درست فهميده شود و مسلمانان ، اسلام و قرآن را آنچنان ببينند كه هست و قانونگزارش خواسته است .
در اثر كوته بينی و كج فهمی بود كه از سياست قرآن به نيزه كردن گول‏ خوردند و بزرگترين خطرات را برای اسلام به وجود آوردند و علی را كه‏ می‏رفت تا ريشه نفاقها را بر كند و معاويه و افكار او را برای هميشه‏ نابود سازد ، از جنگ بازداشتند و به دنبال آن چه حوادث شومی كه بر جامعه اسلامی رو آورد ؟
خوارج در اثر اين كوته نظری ساير مسلمانان را عملا مسلمان نمی‏دانستند ، ذبيحه آنها را حلال نمی‏شمردند ، خونشان را مباح می‏دانستند ، با آنها ازدواج نمی‏كردند
سياست قرآن بر نيزه كردن
سياست " قرآن بر نيزه كردن " سيزده قرن است كه كم و بيش ميان‏ مسلمين رائج است . مخصوصا هر وقت مقدس مابان و متظاهران زياد می‏شوند و تظاهر به تقوا و زهد بازار پيدا می‏كند ، سياست قرآن بر نيزه كردن از طرف استفاده چی‏ها رائج می‏گردد . درسهائی كه از اينجا بايد آموخت :
الف - درس اول اينست كه هر وقت جاهلها و نادانها و بی‏خبرها مظهر قدس و تقوا شناخته شوند و مردم آنها را سمبل مسلمان عملی بدانند وسيله‏ خوبی به دست زيركهای منفعت پرست می‏افتد . اين زيركها همواره آنها را
آلت مقاصد خويش قرار می‏دهند و از وجود آنها سدی محكم جلو افكار مصلحان‏واقعی می‏سازند . بسيار ديده شده است كه عناصر ضد اسلامی رسما از اين‏ وسيله استفاده كرده‏اند يعنی نيروی خود اسلام را عليه اسلام به كار
انداخته‏اند . استعمار غرب تجربه فراوانی در استفاده از اين وسيله دارد و در موقع خود از تحريك كاذب احساسات مسلمين خصوصا در زمينه ايجاد تفرقه ميان‏ مسلمين بهره گيری می‏نمايد . چقدر شرم آور است كه مثلا مسلمان دلسوخته‏ای‏ درصدد بيرون راندن نفوذ خارجی برآيد و همان مردمی كه او می‏خواهد آنها را نجات دهد با نام و عنوان دين و مذهب سدی در مقابل او گردند . آری اگر توده مردم جاهل و بی‏خبر باشند و منافقان از سنگر خود اسلام استفاده‏ می‏نمايند . در ايران خودمان كه مردم افتخار دوستی و ولايت اهل بيت اطهار را دارند ، منافقان از نام مقدس اهل بيت و از سنگر مقدس " ولاء اهل‏ بيت " سنگری عليه قرآن و اسلام و اهل البيت به نفع يهود غاصب می‏سازند
و اين ، شنيعترين اقسام ظلم به اسلام و قرآن و پيغمبر اكرم و اهل بيت آن‏ بزرگوار است . رسول اكرم فرمود :
" من از هجوم فقر و تنگدستی بر امت خودم بيمناك نيستم . آنچه از آن‏بر امتم بيمناكم كج انديشی است . آنچه فقر فكری بر امتم وارد می‏كند فقر اقتصادی وارد نمی‏كند " .
ب - درس دوم اينست كه بايد كوشش كنيم طرز استنباطمان از قرآن صحيح‏ باشد . قرآن آنگاه راهنما و هادی است كه مورد تدبير صحيح واقع شود ، عالمانه تفسير شود ، از راهنمائيهای اهل قرآن كه راسخين در علم قرآنند بهره گرفته شود . تا طرز استنباط ما از قرآن صحيح نباشد و تا راه و رسم‏ استفاده از قرآن را نياموزيم از آن بهره‏مند نخواهيم گشت . سودجويان و يا نادانان گروهی قرآن را می‏خوانند و احتمال باطل را دنبال می‏كنند همچنان كه از زبان نهج البلاغه‏ شنيديد آنها كلمه حق را می‏گويند و از آن باطل را اراده می‏كنند . اين ، عمل به قرآن و احياء آن نيست بلكه اماته قرآن است . عمل به قرآن آنگاه‏ است كه درك از آن دركی صحيح باشد .
قرآن همواره مسائل را به صورت كلی و اصولی طرح می‏كند ولی استنباط و تطبيق كلی بر جزئی بسته به فهم و درك صحيح ماست . مثلا در قرآن ننوشته‏ در جنگی كه در فلان روز بين علی و معاويه در می‏گيرد حق با علی است . در قرآن همين قدر آمده است كه :
« و ان طائفتان من المؤمنين اقتتلوا فاصلحوا بينهما فان بغت احديهما علی الاخری فقاتلوا التی تبغی حتی تفی‏ء الی امر الله »
" اگر دو گروه از مؤمنان كارزار كردند ، آشتی دهيد آنان را و اگر يكی‏ بر ديگری سر كشی و ستمگری كند با آنكه ستمگر است نبرد كنيد تا به سوی‏ فرمان خدا برگردد " .
اين قرآن و طرز بيان قرآن . اما قرآن نمی‏گويد در فلان جنگ فلان كس حق‏ است و ديگری باطل .
قرآن يكی يكی اسم نمی‏برد ، نمی‏گويد بعد از چهل سال يا كمتر و يا بيشتر مردی به نام معاويه پيدا می‏شود و با علی جنگ می‏كند شما به نفع علی وارد جنگ شويد . و نبايد هم وارد جزئيات بشود . قرآن نبايد موضوعات را شماره كند و انگشت روی حق و باطل بگذارد . چنين چيزی ممكن نيست . قرآن آمده است تا جاودانه بماند پس بايد اصول‏
و كليات را روشن كند تا در هر عصری باطلی رودرروی حق قرار می‏گيرد مردم‏ با معيار آن كليات عمل كنند . اين ديگر وظيفه خود مردم است كه با ارائه‏ اصل " « و ان طائفتان من المؤمنين اقتتلوا ». . . " چشمشان را باز كنند و فرقه طاغی را از فرقه غير طاغی تشخيص دهند و اگر واقعا فرقه‏ سركش دست از سركشی كشيد بپذيرند و اما اگر دست نكشيد و حيله كرد و برای اينكه خود را از شكست نجات دهد تا فرصت جديدی برای حمله به دست‏ آورد و دوباره سركشی كند و به ذيل آيه كه می‏فرمايد :
« فان فائت فاصلحوا بينهما ». متمسك شود ، حيله او را نپذيرند .تشخيص همه اينها با خود مردم است . قرآن می‏خواهد مسلمانان رشد عقلی و اجتماعی داشته باشند و به موجب همان رشد عقلی مرد حق را از غير مرد حق‏ تميز دهند . قرآن نيامده است كه برای هميشه با مردم مانند ولی صغير با صغير عمل كند ، جزئيات زندگی آنها را با قيموميت شخصی انجام دهد و هر مورد خاص را با علامت و نشانه حسی تعيين نمايد .
اساسا شناخت اشخاص و ميزان صلاحيت آنها و حدود شايستگی و وابستگی‏آنها به اسلام و حقايق اسلامی خود يك وظيفه است و غالبا ما از اين وظيفه‏ خطير غافليم .
علی عليه‏السلام می‏فرمود :
" هرگز حق را نخواهيد شناخت و به راه راست پی‏نخواهيد برد مگر آن كس‏ كه راه راست را رها كرده بشناسيد " .
يعنی شناخت اصول و كليات به تنهائی فائده ندارد تا تطبيق به مصداق و جزئی نشود ، زيرا ممكن است با اشتباه درباره افراد و اشخاص و با نشناختن مورد ، با نام حق و نام اسلام و تحت شعارهای اسلامی بر ضد اسلام و
حقيقت و به نفع باطل عمل كنيد .
در قرآن ظلم و ظالم و عدل و حق آمده است اما بايد ديد مصداق آنها كدام‏ است ؟ ظلمی را حق ، و حقی را ظلم تشخيص ندهيم و بعد به موجب همين‏ كليات و به حكم قرآن - به خيال خودمان - سر عدالت و حق را نبريم .
لزوم پيكار با نفاق
مشكل‏ترين مبارزه‏ها مبارزه بانفاق است كه مبارزه با زيركهائی است كه‏ احمقها را وسيله قرار می‏دهند . اين پيكار از پيكار با كفر به مراتب‏ مشكلتر است زيرا در جنگ با كفر مبارزه با يك جريان مكشوف و ظاهر و بی‏پرده است و اما مبارزه با نفاق ، در حقيقت مبارزه با كفر مستور است‏ . نفاق دورو دارد ، يك رو ظاهر كه اسلام است و مسلمانی و يك رو باطن ، كه كفر است و شيطنت ، و درك آن برای توده‏ها و مردم عادی بسيار دشوار و گاهی غيرممكن است و لذا مبارزه با نفاقها غالبا به شكست برخورده است‏ زيرا توده‏ها شعاع دركشان از سرحد ظاهر نمی‏گذرد و نهفته را روشن نمی‏سازد و آنقدر برد ندارد كه تا اعماق باطنها نفوذ كند .
اميرالمؤمنين ( ع ) در نامه‏ای كه برای محمد بن ابی‏بكر نوشت می‏گويد :" پيغمبر به من گفت من بر امتم از مؤمن و مشرك نمی‏ترسم . زيرا مؤمن‏ را خداوند به سبب ايمانش باز می‏دارد و مشرك را به خاطر سركش خوار
می‏كند ، و لكن بر شما از هر منافق دل دانا زبان می‏ترسم كه آنچه را می‏پسنديد می‏گويد و آنچه را ناشايسته می‏دانيد می‏كند " .
در اينجا رسول الله از ناحيه نفاق و منافق اعلام خطر می‏كند ، زيرا عامه امت بی خبر و ناآگاهند و از ظاهرها فريب می‏خورند ( 2 ) و بايد توجه داشت كه هر اندازه احمق زياد باشد بازار نفاق داغ‏تر است. مبارزه با احمق و حماقت ، مبارزه با نفاق نيز هست زيرا احمق ابزار دست منافق است . قهرا مبارزه با احمق و حماقت خلع سلاح كردن منافق ، و شمشير از دست منافق گرفتن است .
آنچه در بحثهای گذشته گفتيم گوشه‏ای از جاذبه و دافعه علی بود . مخصوصا در مورد دافعه علی به اختصار برگزار كرديم ، اما از آنچه گفتيم معلوم شد كه علی دو طبقه را سخت دفع كرده است :
1 - منافقان زيرك
- زاهدان احمق
همين دو درس ، برای مدعيان تشيع او كافی است كه چشم باز كنند و فريب‏ منافقان را نخورند ، تيز بين باشند و ظاهر بينی را رها نمايند ، كه جامعه‏ تشيع در حال حاضر سخت به اين دو درد مبتلا است .

۶.۱۷.۱۳۸۸

چرا وبلاگ نویسی می کنم

یادمه اولین بار که وبلاگ راه انداختم دبیرستان بودم یعنی حدود 7 سال پیش بود و بعد اونو تعطیل کردم تا این که سال های آخر کارشناسی این وبلاگ رو راه انداختم، گرچه خیلی به روز نیست اما بهش هر از گاهی سر می زنم و گرد و خاکش رو پاک می کنم تا مثل اون وبلاگ قدیمی از بس خاک روش می شینه به فراموشی سپرده نشه...ا
اگه مطالب وبلاگ رو ببینین تابلو میشه که اکثرا رو وقتایی نوشتم که دغدغه های نسبتا بزرگی داشتم، بعضی ها رو ذکر کردم و بعضی را سعی کردم زیر چندین لایه زمینه سازی بگم و تا جای ممکن سعی کردم اسم نیارم تا مطلب مربوط به یه زمان خاص نشه واسه همین هم اسم وبلاگ رو اوایل گذاشته بودم نوشته هایی برای آینده یا یه چیز توی همین مایه ها...!ا
حالا امروز که زمان می گذره شاید خیلی نظراتم عوض شده باشه اما سعی کردم مطلبی که امروز بهش عزم راسخ ندارم رو پاک نکنم چون روندی که طی کردم، حداقل برای آینده خودم میتونه یادآور خیلی نکات باشه
تا اینجا قصه شروع کار بود، اما ادامه اون در این زمان بحث دیگری است. راستش رو بخواین اون زمان که وبلاگ رو راه انداختم چندان وبگرد نبودم و به وبلاگ دیگرون سر نمی زدم اما خوب امروز کمی شرایط عوض شده و می بینم که انصافا وب نویس های قوی حضور دارند که بسیار قلم محکمی دارند و خیلی نکات را بسیار بهتر از من می نویسند اما باز دوست دارم بنویسم، هر چند در میان دوستان وحتی در فیس بوک به آن نوشته ها دوستان را ارجاع می دهم اما هرکدام جای خود را دارند. هر چند از روز اول این وبلاگ را برای خاطره نویسی آینده خودم شروع نمودم اما دلایل دیگری نیز برای ادامه دارم که به بعضی اشاره می کنم
وبلاگ ما مشتریانی دارد که رفقای قدیم و جدید ما هستند و هر از گاهی به اینجا سر میزنند و هرچند شاید کامنت ندهند اما شفاها می گویند که سر زدیم به کلبه ات و بعضی از آنان چندان وبگرد نیز نیستند و از باب رفاقتی کهنه اینجا سر میزنند که آنها مخاطبان خاص من هستند که مثال های روزمره من و تقلایم را در تحلیلشان می خوانند و فکر می کنم اگر لحظه ای هر کدامشان فکری کنند بسیار ارزشمندتر هزاران چیز دیگر برای من است.
این وبلاگ نشانه هایی از عشق من به اعتقاداتم و این مملکت است که برای خودم و شاید عده ای بعضی نوشته هایش دلگرمی این عشق های هنوز زنده است و هر بار که می نویسم مدت ها فکر می کنم که چه بنویسم که عشق زنده بماند. از زمان که دوست داشتم تا همیشه عمر فقط در ایران بمانم تا این زمان که فکر رفتن حداقل برای ادامه تحصیل هستم این کلبه از دلگرمی های من بوده که شاید اگه مشعلش رو خاموش کنم احتمال برنگشتنم به این خاک و این اعتقادات کهنه افزایش پیدا می کنه
از روز اول از همون نوشته های اولم در مورد دغدغه های وبنویسی نوشته بودم و امروز بیش از پیش از من می خواهند که ننویسم مبادا که نتایج تلخی برایم در پی داشته باشد، بیش از پیش می خواهند که آن چه را نوشته ام پاک کنم، بیش از پیش می خواهند که سکوت کنم اما بی شک این موضوع برای من بسیار سخت است و دوست ندارم هرگز چنین کاری کنم چرا که اگر نقدی به سیاست ، اجتماع، فرهنگ و دین در دنیای امروز مملکتم می کنم آنها را نه تنها به دلایل فوق، که وظیفه شرعی و شهروندی خود می دانم و سعی کرده ام جز حقیقت جویی چیزی دیگر را پی نگیرم و اگر قرار باشد سوی حقیقت نروم دوست ندارم سوی چیزهای دیگری نیز بروم
من هنوز زنده ام، هنوز اندیشه می کنم، هنوز سعی می کنم به سوی حقیقت بروم و تا چنین است دوست ندارم ساکت بنشینم، اما شاید ما هم ساکت شدیم اما بدانید که آن روز دیگر من، من نیستم. او کسی دیگر است که گذشته مرا دارد اما گونه ای دیگر می اندیشد


ای نسيم سحر آرامگه يار کجاست *** منزل آن مه عاشق کش عيار کجاست
شب تار است و ره وادی ايمن در پيش *** آتش طور کجا موعد ديدار کجاست
هر که آمد به جهان نقش خرابی دارد *** در خرابات بگوييد که هشيار کجاست
آن کس است اهل بشارت که اشارت داند *** نکته‌ها هست بسی محرم اسرار کجاست
هر سر موی مرا با تو هزاران کار است *** ما کجاييم و ملامت گر بی‌کار کجاست
بازپرسيد ز گيسوی شکن در شکنش *** کاين دل غمزده سرگشته گرفتار کجاست
عقل ديوانه شد آن سلسله مشکين کو *** دل ز ما گوشه گرفت ابروی دلدار کجاست
ساقی و مطرب و می جمله مهياست ولی *** عيش بی يار مهيا نشود يار کجاست
حافظ از باد خزان در چمن دهر مرنج *** فکر معقول بفرما گل بی خار کجاست

۶.۱۲.۱۳۸۸

تو به او روی می‌آوری


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
عَبَسَ وَتَوَلَّىٰ [٨٠:١] چهره در هم کشید و روی برتافت... ﴿١﴾

أَنْ جَاءَهُ الْأَعْمَىٰ [٨٠:٢] از اینکه نابینایی به سراغ او آمده بود! ﴿٢﴾

وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّىٰ [٨٠:٣] تو چه می‌دانی شاید او پاکی و تقوا پیشه کند، ﴿٣﴾

أَوْ يَذَّكَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّكْرَىٰ [٨٠:٤] یا متذکّر گردد و این تذکّر به حال او مفید باشد! ﴿٤﴾

أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَىٰ [٨٠:٥] امّا آن کس که توانگر است،﴿٥﴾

فَأَنْتَ لَهُ تَصَدَّىٰ [٨٠:٦] تو به او روی می‌آوری، ﴿٦﴾

وَمَا عَلَيْكَ أَلَّا يَزَّكَّىٰ [٨٠:٧] در حالی که اگر او خود را پاک نسازد، چیزی بر تو نیست! ﴿٧﴾

وَأَمَّا مَنْ جَاءَكَ يَسْعَىٰ [٨٠:٨] امّا کسی که به سراغ تو می‌آید و کوشش می‌کند، ﴿٨﴾

وَهُوَ يَخْشَىٰ [٨٠:٩] و از خدا ترسان است،﴿٩﴾

فَأَنْتَ عَنْهُ تَلَهَّىٰ [٨٠:١٠] تو از او غافل می‌شوی! ﴿١٠﴾

كَلَّا إِنَّهَا تَذْكِرَةٌ [٨٠:١١] هرگز چنین نیست که آنها می‌پندارند؛ این (قرآن) تذکّر و یادآوری است، ﴿١١﴾

فَمَنْ شَاءَ ذَكَرَهُ [٨٠:١٢] و هر کس بخواهد از آن پند می‌گیرد! ﴿١٢﴾

فِي صُحُفٍ مُكَرَّمَةٍ [٨٠:١٣] در الواح پرارزشی ثبت است، ﴿١٣﴾

مَرْفُوعَةٍ مُطَهَّرَةٍ [٨٠:١٤] الواحی والاقدر و پاکیزه، ﴿١٤﴾

بِأَيْدِي سَفَرَةٍ [٨٠:١٥] به دست سفیرانی است‌ ﴿١٥﴾

كِرَامٍ بَرَرَةٍ [٨٠:١٦] والا مقام و فرمانبردار و نیکوکار! ﴿١٦﴾

قُتِلَ الْإِنْسَانُ مَا أَكْفَرَهُ [٨٠:١٧] مرگ بر این انسان، چقدر کافر و ناسپاس است! ﴿17﴾
شاید شما هم اون حدیت رو شنیدید که کسی سراغ یکی از ائمه رفت و گفت چنان که شما برای ما وصف ثواب اعمالمان دادید ما را باید جنگلی در بهشت باشد و ... آن معصوم فرمودند : آری شما را جنگلی در بهشت است اما با گناهی شما آتش در آن می اندازید و کل جنگل را می سوزانید...ا
مدعی نبودم و نیستم که مسلمان خاصی هستم، اما سعی کرده ام اگر هم کم می خوانم تفکر کنم بر آنچه خواندم چرا که شنیده ام که پیامبر باطنی انسان ها عقل آن هاست و این جایگاهی عظیم را برای تفکر در بینش دینی من قرار می دهد و گر چه باز مدعی نیستم که فکر و اندیشه ام در راستای حقیقت جویی صرف است اما سعی می کنم در آن راه قدم بردارم، این همه را پیشاپیش گفتم تا از نوشته هایم دوستان عزیزی که واقعا به آنها علاقه مندم (نه مثل آنها که می گویند و عمل و چهره شان جز آن می گوبد) دلگیر نشوند، این ها صرفا عقاید بنده است و بس!ا
امروز ما در جامعه ای زندگی می کنیم که اکثریت آن از قدیم شیعه بوده اند و حکومتی داریم اسلامی از این رو باید هوشیار باشیم که اشتباهاتمان نتایج ناخوشایندی را می تواند داشته باشد که خلاف عقاید ما است، هر چند فکر کنیم که طبق معیارهای ارزشی خود برخورد می کنیم اما بی شک آنچه بازخورد خارجی خواهد یافت عمل ماست نه ذهنیات ناگفته ما
متاسفانه بازی سیاسی زشتی که امروز در مملکت ما جریان دارد با سکوت تلخی از سر ملاحظات نابجایی همراه شده است که بسیار خطرناک می نماید، اگر ما قائل به جمله مرحوم مدرس باشیم که "سیاست ما عین دیانت ماست و دیانت ما عین سیاست ما" پس بی شک از آنجا که چهره زشت سیاست را امروز می بینیم باید برای دیانتمان هم احساس خطر کنیم
چند روز پیش که به کلاس زبان می رفتم پلیس راهنمایی رانندگی را دیدم که موتوری را متوقف کرده بود و فرد در حال اعتراض بود که پلیس دستان خود را بالا برد و بر گوش او سیلی زد، راستش را بخواهید بهتم زده بود که ما چه شده است؟! چطور ما قبح خطا و گناه را شکسته ایم؟!ا
در دبیرستان در معارف از آثار ما تقدم و ما تاخر می خواندیم و من امروز اعتقاد دارم این موضوع را در تک تک جریانات سیاسی و دینی روز می توان دید، وقتی قبح افترا، دروغ، تزویر و ... را برای منافعمان شکستیم و دیگران نیز سکوت کردند آثار این حرکت ما تا مدت ها باقی خواهد ماند
نمی دانم چرا بعضی دوستان امروز احساس می کنند علامه دهر شده اند و هر کار که دوستانشان هم می کنند باید به مصلحت سکوت کنند و بعضا حمایت نمایند، نمی دانم با خود چه اندیشه ای دارند اما اکراه دارم که بگویم رفقا خوارج هم در آن زمان بسیار زیبا قرآن قرائت می کردند و اعمال دینی را به حساب خود انجام می دادند و حتی کشتن مولایمان را هم از روی اعتقاداتشان انجام دادند، و ما امروز باید محتاط باشیم که مغرور به انجام چند عمل از اعمال دینی شویم و بعد خود و دوستانمان را ملاک حق و باطل قرار دهیم
آن حدیث که می گوید "کل یوما عاشورا و کل ارض کربلا" بی شک یادآور تشنگی مولایمان امام حسین "ع" به تنهایی نیست، بلکه یادآور یزیدی است که برای کشتن نماد حق او را خارج شده از دین نامید تا خون او را مباح معرفی کند و مردم را به قیام (!) علیه او تشویق کند و بی شک هر روز و هر روز که می گوییم عاشوراست یعنی باطلی حتی با اسم مسلمان برای مبارزه با حقی مکر و حیله می کند و ما باید هوشیار باشیم که بی شک تشخیص حق از باطل دقت و ظرافت فراوان می خواهد
قصد ندارم قصه دراز بگویم اما بیایید حسینی و زینبی فکر کنیم، دوباره خانم زینب پیش تر مطلبی را نوشتم و معتقدم متاسفانه از ایشان در بسیاری از مراسم های محرم صرفا شخصیتی عاطفی همراه با مولایی یاد می کنند و وجهه حقیقت جوبی و روشنگری ایشان را فراموش می کنند. بیایید به افراد دل نبندیم بلکه پیامبر باطنی مان را ملاک عمل قرار دهیم
بی شک متاسفانه دسته های مختلف در کشور ما امروز دارند اشتباهاتی را مرتکب می شوند اما یادمان باشد در سپاه یزید همیشه حری هم هست و در میان نمازگزارن ابن ملجمی هست، پس به گروه و تشکل ها دل نبندیم و حقیقت را بطلبیم و در برابر هر آنچه بر خلاف مبانی اصیل دینیمان هست هر چند مصلحتمان نباشد سکوت نکنیم
مملکت ما پر از انسان های آزاده و شریف است اما به اقرار همه گروه ها در همه صفوف افرادی مصلحت اندیش بی عقیده نیز هستند که نباید در آن جا که به ما مربوط است مجالشان دهیم
پیروز باشید


مسلمانان مرا وقتی دلی بود***که با وی گفتمی گر مشکلی بود
به گردابی چو می‌افتادم از غم***به تدبيرش اميد ساحلی بود
دلی همدرد و ياری مصلحت بين***که استظهار هر اهل دلی بود
ز من ضايع شد اندر کوی جانان***چه دامنگير يا رب منزلی بود
هنر بی‌عيب حرمان نيست ليکن***ز من محرومتر کی سالی بود
بر اين جان پريشان رحمت آريد***که وقتی کاردانی کاملی بود
مرا تا عشق تعليم سخن کرد***حديثم نکته هر محفلی بود
مگو ديگر که حافظ نکته‌دان است***که ما ديديم و محکم جاهلی بود

۵.۲۴.۱۳۸۸

روزی که از قرآن جز رسم و خط آن و از اسلام جز نام آن، باقي نمي‌ماند

لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ ۗ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ ۚ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ [١٣:١١]
برای هر کس پاسبانها از پیش رو و پشت سر برگماشته شده که به امر خدا او را نگهبانی کنند. خدا حال هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند (و از نیکی به بدی شتابند) ، و هرگاه خدا اراده کند که قومی را (به بدی اعمالشان) عقاب کند هیچ راه دفاعی نباشد و برای آنان هیچ کس را جز خدا یارای آنکه آن بلا بگرداند نیست.

بدجوری دلم گرفته بود بود، دیگه همون طوری که گفته بودم تصمیم نداشتم موضوعات روز خبرگزاری ها را پیگیری کنم، اما با بچه ها به بحث می پرداختیم و احساس خطر آسیب های دینی برای من و رفقا وجود داشت. قرآن رو بازکردم آیه 6 سوره رعد بود خوندم و جلو اومدم تا به این آیه 11 رسیدم، دیگه واقعا حس عجیبی داشتم تصمیم گرفتم که این مطلب رو بنوسیم.
مدتیه که توی مملکت ما حوادث تلخی رخ میده که اگه بخوایم سکئت کنیم بی شک وظیفه دینی و ملی خودمون رو کنار گذاشتیم بلکه باید چالش های موجود رو سعی کنیم بررسی کنیم تا خدای نکرده مصداق اون حدیث زیر از رسول خدا نشیم که:
" زماني بر امت من خواهد آمد كه از قرآن جز رسم و خط آن و از اسلام جز نام آن، باقي نمي‌ماند. آنها را مسلمان مي‌نامند در حالي كه دورترين مردم از اسلام هستند. مساجد آنها را آباد است اما به سبب خالي بودن از هدايت خراب و ويران‌اند. فقيهان آن زمان بدترين فقها در زير آسمان خواهند بود، فتنه و آشوب از خودشان شروع شده و به خودشان برخواهد گشت"
یا حدیث دیگری که"اي عوف! چگونه خواهي بود زماني كه اين امت هفتاد و سه گروه شوند، يك گروه از آنها وارد بهشت مي‌شود و ساير آنها در آتش خواهند بود» عرض كردم اي رسول خدا(ص) آن هنگام، چه زماني خواهد بود؟ حضرت فرمودند: «آن هنگام كه مأموران انتظامي زياد شوند، كنيزكان مالك گردند و برة كوچك بر منبر بنشيند (شايد مراد بچه‌هاي خلفا باشد)، قرآن را با آهنگ بخوانند، مساجد را زينت كنند و منابر را مرتفع بسازند، ثروت مسلمانان در دست گروه خاصي قرار بگيرد، دادن زكات و صدقه را زيان و خسران بشمارند و امانت را غنيمت بپندارند و براي غير خدا دين را بياموزند، زماني كه مرد از همسرش فرمان ببرد و از مادرش نافرماني كند و پدرش او را رها نمايد، امت‌هاي پيش از خودشان را لعنت كنند، بزرگان و سران قبيله فاسق شوند و پست‌ترين مردم راهنمايشان باشد، به خاطر ترس از افراد و پرهيز از گرفتاري شر آنها، احترامشان كنند، در اين هنگام است كه به هفتاد و سه گروه تقسيم مي‌شوند... تا اينكه مردي از اهل بيت من كه به او مهدي(ع) مي‌گويند ظهور مي‌كند. پس اگر او را درك كردي از او اطاعت كن و از هدايت‌يافتگان به دست او باش"
البته در لینکی که در پایان گذاشتم توصیف خوبان آن عصر نیز آمده است که می تونید خودتون مراجعه کنید
راستشو بخواین دیگه بنظرم بعضی آقایون مدعی کارد به استخونمون رسوندن و نباید سکوت کرد. وقتی توی مملکت اسلامی ما قبح دروغ شکسته می شه و فردی به عنوان مسئول عالی رتبه از رسانه ملی برای خوش نام جلوه دادن خود آمار دروغ می دهد در حالی که همان روز ارگان های نظارتی و نهادهای مربوط آن امر را تکذیب می کنند (در هر صورت یکی از ان ها دروغ می گوید) و کسی از میان مدعیان اسلام اعتراض نمی کند، این به معنی شکستن قبح دروغ است و باید احساس خطر کرد.
وقتی خبرگزاری های دولتی که از مالیات ما اداره می شوند، افترا می زنند و به قانون پایبند نیستند و افترایشان با مستندات قاطع رد می شود اما ناظران قانون در مملکت علی رغم وجود شاکی خصوصی اقدام نمی کنند باید احساس خطر کرد که اصول دینی ما جز این می گوید!
در دین ما آبروی مومن اولی بر ناموس او نام برده شده و چون بی هیچ سندی آبروی مومنان را به حراج می گذارند باید احساس خطر کرد.
وقتی مبنای اسلام را عده ای که مطالعات فقهی و دینی نیز ندارند منافع سیاسی خود می گذارند و با آن ها برخورد نمی شود و مجازند به نام قانون و اسلام آن چه را دوست دارند انجام دهند و مخالفان خود را خارج از دین بنامند باید احساس خطر نمود! یادمان باشد که بلاتشبیه از هر دو جهت (!) آن زمان که مولا امام حسین (ع) قیام فرمودند هرگز کسی حاضر نبود با فرزند رسول خدا بجنگد اما یزید گفت که فرزند رسول خدا از دین خارج شده و باید مقابل او جنگید و شمشیر بلند نمودند.
بگذارید حادثه ای را در حکومت مولایمان با روزگار اخیر مقایسه نماییم. خود ارج از مخالفان اصلی حضرت علی بودند اما تا به میدان جنگ نیامدند حضرت با آنها ستیز نفرمودند و در جنگ نیز دستور دادند که تا آنها شمشیر نکشیدند شما شمشیر نکشید، چون جنگ پایان یافت و عده ای از آنها فرار کردند تحت تعقیب قرار نگرفتند تا جایی که ابن ملجم از همان جمع حضرت علی را به شهادت رساند. این سیره علوی است و امروز من به عنوان شیعه مولایم احساس خطر می کنم.
اگر در مثال هایم بخواهید خرده بگیرید و تعمیم به حالت کلی دهید و قضاوت نابجا کنید سخن مرا مقلوب نموده اید، به کلام قرآن مانند نادانی شده اید که فردی با نوک انشگت ماه را به او نشان می دهد و فرد نادان فقط به نوک انگشت فرد نگاه می کند
دوستان و رفقایی که بارها با هم بحث نموده ایم بیایید و به مکتب علوی برگردیم و دست از افراط بردارید، عقاید افراطی شما اسلام و نظام اسلامی را به مخاطره می اندازد، بیایید و به راه قرآن بازگردیم، اگر کسی ظلمی کرد حقی را پایمال کرد سکوت نکنیم که سکوت در برابر ظلم عین ظلم است و ظلم با اسلام و حکومت در تضاد است
رفقا ما معتقدیم باید قانون برای تک تک افراد جامعه اجرا شود و تک تک احکام اسلام باید اجرا شود، سکوت در برابر هر ظلمی مقدمه بر ظلم دیگر است. منصف باشیم و دین را ابزار تمایلات سیاسی خود نکنیم.
کلام آخر را نیز آیه ای از قرآن می آورم از آنان که ظلم کوچکی را مجاز می دانستند و ادامه داستان را شنیده اید و در سوره یوسف نیز آمده است:
"اقْتُلُوا يُوسُفَ أَوِ اطْرَحُوهُ أَرْضًا يَخْلُ لَكُمْ وَجْهُ أَبِيكُمْ وَتَكُونُوا مِنْ بَعْدِهِ قَوْمًا صَالِحِينَ [١٢:٩]
باید یوسف را بکشید یا در دیاری (دور از پدر) بیفکنید تا روی پدر یک جهت به طرف خودتان باشد و بعد از این عمل (توبه کرده و) مردمی صالح و درستکار باشید. "



http://www.hawzah.net/Hawzah/Magazines/MagArt.aspx?MagazineNumberID=5718&id=56758

۵.۲۰.۱۳۸۸

هـمچو نى من گفـتنيها گفـتمى

این نوشته برای صفحه فیس بوک بنده است



همه خبرهای اون سایت را مرور کرده بود و هر چه آدرس را دوباره تایپ می کرد خبر جدیدی مشاهده نمی کرد، صفحه را بست و به سراغ سایت بعدی رفت، عناوین تکراری را کنارگذاشت و عنوان هایی که جدید می نمود را باز می کرد، با خواندن چند سطر هدف نوبسنده را برای خود معلوم می نمود و اگر منطقی می یافت تا انتها پیش می رفت بعد می رفت سراغ سایت بعدی... در میان سایت های خبری سری هم به آرشیوها و خاطرات کسانی می زد که امروز خود را بزرگ می دانند می زد...
ساعت ها در طول روز در میان اینترنت می گشت و سعی می کرد اگر حقیقتی ناب یافت به دیگران بگوید و این داستان چندین ماه او را مشغول داشته بود. دیگران نیز از رسانه هایی که داشتند سعی می نمودند آنچه می گذرد را رهگیری نمایند، نکته مشترک در میان مردم نگاه هایی بود که دیگر قضایا را با شک می نگریستند و دلشوره ای از آنچه می گذشت داشتند...
ما به واسطه شهروندی، به واسطه مسلمانی، به واسطه زندگی باید نسبت به آنچه در اطرافمان می گذرد آگاه باشیم و نسبت به آنچه عبور از خط قرمزهای ما محسوب می شود موضع بگیریم اما نباید فراموش کنیم که وظایف دیگری نیز داریم که غفلت از آنان نیز اشتباهی بزرگ است. به همین دلیل است که سیاسیون نیاز به احزاب آزادی را لازم می دانند که مردم با ملاک های منطقی خویش یکی از آن ها را انتخاب نمایند و بجای بررسی همه جریانات فقط در موارد اصلی حزب و یا تخصص خودشان به بررسی بپردازند و اگر انحرافی در عقاید حزب دیدند در اصلاح آن بکوشند یا در صورت نیاز حزب خویش را عوض نمایند.
گر چه در مملکت ما احزاب جایگاه لازم را چه از جهت حقوق و چه از جهت وظایف را ندارد بگونه ای که حتی بعضی معتقدند در ایران حزبی نداریم اما برای مقدور شدن برنامه ریزی سیاسی ما می توانیم به حداقل هایی کفایت نماییم و در جهت اصلاح شرایط موجود بکوشیم.
امروز بنده پس از ماه ها بررسی حوادث ریز و درشت در کشورم تا جایی که به منابع آن دسترسی داشتم و ارزشمند تر از آن سعی در تحلیل آنچه می گذشت و مقایسه آن با تاریخ مملکتمان وظیفه سنگین تری نیز احساس می کنم و آن دانش اندوزی در رشته مورد علاقه خود می باشد، از این رو ضمن تایید مواضع گذشته ام پس از این اخبار را تنها از سایت قلم نیوز پیگیری خواهم کرد و در صورتی که احساس وظیفه نمایم باز در آینده رویه پیشین را پیش خواهم گرفت.
در نظر بنده اقدامات ما در جوامع کوچکی که عضویت موقت و یا دائم داریم بسیار موثرتر از نقل تنهای اخبار کلان مملکتی است و سعی در تحلیل به وسیله صاحبان فکر و اندیشه بسیار موثرتر از بیان عقاید فردی صاحبان فکر است! بنده شنیدن سخنرانی را بسیار کم اثرتر از مناظره های منطقی می دانم و مشکل امروز مملکت را هم فقدان تحلیل و اسطوره پروری بیهوده افراد می دانم.
آنان که که دانسته به دلیل منافعی به اسلام و ایران ضربه می زنند بی شک به سادگی به راه صحیح نخواهند آمد، آنان که دانسته به بهانه هایی چون حفظ نظام به اسلام ضربه می زنند نادانسته به نظام نیز ضریه می زنند که آنها را به نوشته فرزند شهید مطهری که در صفحه ام به اشتراک گذاشتم ارجاع می دهم و آنان که نادانسته چنین می کنند باز مقصرند که در این عصر اطلاعات چشم خود را بسته اند نا نبینند و هر آنچه خود یا دوستانشان می کنند را مصداق وطن پرستی و حفظ اسلام بنامد. هر سه دسته از نظر من محکوم اند و ما باید تا جایی که می توانیم منطق را حاکم نماییم که به تعبیر اسلام عقل ما پیامبر باطنی ماست و ما باید از او پیروی کنیم.
در پایان برای همه آنان که فرصتی بیش تر دارند آرزوی توفیق دارم و اعلام می نمایم که تنهایتان نخواهیم گذاشت اما در همه عرصه همزمان باید پیشرفت و این نه به معنای ترک عرصه که به معنای حفظ پشتیبان های عرصه خواهد بود.
پیروز باشید



سّـر پنهان اسـت اندر زیر و بم
فاش اگر گویم جهان بر هـم زنم *
آنچه نی میگوید اندر این دو باب
گر بگویم من جهان گردد خراب *
با لب دمسـاز خود گر جفـتمى
هـمچو نى من گفـتنيها گفـتمى
هـر كه او از هم زبانى شـد جدا
بینوا شـد گر چه دارد صد نوا
چون كه گل رفـت و گلسـتان در گذشـت
نشـنوى زآن پس ز بلبل سـر گذشـت‏
چونکه گل رفـت و گلسـتان شـد خراب
بوی گل را از که جوئیم از گلاب *
جمله معـشـوق اسـت و عاشـق پـرده‏اى
زنده معـشـوق اسـت و عاشـق مرده‏اى

۵.۰۳.۱۳۸۸

همه مقصریم، همه متهمیم

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَىٰ أَنْ يَكُونُوا خَيْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَىٰ أَنْ يَكُنَّ خَيْرًا مِنْهُنَّ ۖ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ ۖ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ ۚ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ [٤٩:١١]ا
ای اهل ایمان، مؤمنان هرگز نباید قومی قوم دیگر را مسخره و استهزا کنند، شاید آن قوم که مسخره می‌کنند از خود آنان بهتر باشند. و نیز بین زنان با ایمان قومی دیگری را سخریّه نکنند که بسا آن قوم از خود آن زنان بهتر باشند، و هرگز عیبجویی (از همدینان) خود مکنید و به نام و لقب‌های زشت یکدیگر را مخوانید که پس از ایمان به خدا نام فسق (بر مؤمن نهادن) بسیار زشت است و هر که توبه نکند چنین کسان بسیار ظالم و ستمکارند
فریادهایش هر روز بر آسمان می رفت، هر آن چه در سالیان قبل برخلاف ایمانش گذشته بود، هر ظلمی که بر او در هر جایی روا داشته بودند را بیاد می آورد و همه را نشات گرفته از یکجا می دانست و آرام نمی شد، هر آن که مخالف نظرش بود را مزدور می دانست ... ا
چند ساعتی با هم بحث نمودیم، قصه را از همان سی سال پیش با هم مرور نمودیم تا ببینیم که واقعا مقصر چه کسی است، خیلی وقت برد که قبول کرد مقصر آنچه به بدی گذشته همه با هم هستیم! ا
سالیان سال است که سکوتمان سرنوشت ما را چنان که نمی خواستیم رقم زده است. بگذارید خودمان را بگذاریم جای رئیس هیات مدیره اداره مان و ببینیم از چشم او دنیا چگونه می گذرد؟!ا
پس از یک انتخابات با برشمردن اشکالات رئیس پیشین به صورت تحلیلی راهکارهایی ارائه می دهم و با اکثریت آرا مجمع عمومی انتخاب می شوم
معاونمان کسی است که سالیان سال با او بوده ایم و عقایدی مشابه ما دارد، زیر دستان او هم گونه ای چیده شده اند که همگونی فکری نسبی فرادست و فرودست به صورت سلسله مراتبی حاکم باشد. من دوست دارم واقعا کارهای مثبتی انجام دهم پس حتی با کارگران اداره هم چهره به چهره ارتباط برقرار می کنم و با ارباب الرجوع نیز، هرچند مجبور باشم ساعاتی اضافی صرف کنم
بعضی کارها را پیش می برم چندان که مدیران قبلی نتوانسته اند چنین کنند و مشغله های جدیدی در این راستا برای من ایجاد می شود، معاونان من که مورد اعتماد من هستند قبول می کنند که ارتباط با فرودستان را به عهده بگیرند تا من بتوانم به افق های جدید کاری بپردازم و جلساتی ماهیانه برای بررسی گزارش ها می گذارم
من که بسیار سخت گیر و حساس در کارهایم هستم متوجه می شوم که یکی از مسئولین کاری را بخوبی انجام نداده و برای آن که همت خویش را در حل مشکل اداره نشان دهم او را از سمت خود برکنار می کنم، پس از آن دیگر معاونانم برای آن که چنین اتفاقاتی نیفتند سعی خواهند کرد در گزارشات خود ضمن بیان مشکلات از این که من تحت تاثیر شدید سخنانشان قرار گیرم پیشگیری کنند
پس از زمانی دیگر آنها گزارش های خلاف واقع به من خواهند داد تا خود را پرتلاش جلوه دهند و هر آن چه رخ می دهد را در سایه مدیریت بنده و تلاش خود معرفی می نمایند و من نیز مشاهده می کنم که همه گزارش ها نشان دهنده موفقیت روزافزون است و توانسته ام تحولی بزرگ ایجاد کنم
در میان کارمندان نیز مسئولین برکنار شده در دوران مدیریت من ریز به ریز مشکلات را شرح می دهند و به آن ها کاملا اثبات می کنند که همه مشکلات از عدم لیاقت شخص من است...
پس از پایان دوره مسئولیت دوباره در جلسه مجمع عمومی حاضر می شوم و لیستی از هر آن چه در این مدت در اداره و نواحی اطراف رخ داده و یا نداده اما به من گزارش شده را شرح می دهم اما کسی دیگر به نقد مشکلات کار من می پردازد و میز مسئولیت را از من می رباید غافل از آن که آن چه می گوید دقیقا مشابه آن چیزی است که خود چندین سال پیش گفتم... ا
آن چه من شرح دادم ایده آل ترین حالتی بود که من فقط قصد خدمت داشته ام و بدین فکر بوده ام که دقیقا راه درستی را تا انتها رفته ام! این سناریو هر روز و هر روز در عرصه های مختلف مملکتی تکرار می شود و با خیال خدمت مسئولینی در مملکتمان حتی شاید بتوان گفت متاسفانه خیانت می کنند! اما مقصر کیست؟!ا
اگر از من بپرسید می گویم تک تک اعضای مجمع عمومی که فقط برای مجمع عمومی حاضر شده و بعد تا پایان مسئولیت من سکوت می کنند و سپس مسئول دیگری را انتخاب می کنند و همه مشکلات را از سومدیریت من نشات گرفته می دانند. البته در اداره من زیردستان من صدای چند تن مخالف را خفه می کنند تا خود را حفظ کنند و این گونه هم مرا و هم اداره را و هم خودشان را خراب می کنند
اگر امروز دوست داریم هیات مدیره قوی داشته باشیم باید در همه عرصه ها هرگز سکوت نکنیم نه همه صبر کنیم و هر 4 سال فریاد برآوریم که چه شد؟! رفقا مشکل ما مشکل مدیرانمان نیست مشکل خودمان است!ا
اگر در اداره ما نه یک، دو کارمند که 20 کارمند در برابر اتاق من در سال اول تجمع می کردند و مشکلات را بر می شمردند من حتی اگر نیت خدمت نداشتم برای حفظ مدیریت خود هم که شده ترتیب اثر می دادم. امروز دروغ و تزویر را در سطوح کلان مدیریتی خواسته یا ناخواسته وارد کرده ایم. امروز بجای فعالیت در جهت حل مشکلات عده ای در مملکت ما آمار می سازند تا مدیران و خود را موجه جلوه دهند و متاسفانه عده ای زیادی از مدیران ما به چنین مشکلی دچارند اما نمی دانند و این فاجعه خطرناکی را برای ما می تواند ایجاد کند
من در این نوشتار انگشت اتهام مشکلات اخیر را فقط بسوی خودمان بلند می کنم و اصلی ترین مشکل را نیز همین موضوع می دانم که در نوشتارهایی با عناوین "دوباره می سازمت وطن" چنین مصداق هایی را ذکر کرده ام و انشاالله در سایر نوشته ها بقیه مشکلات را بررسی می نماییم و سطوح کلان همین مشکل را نیز بیان می کنم
مرغ معما
دير زماني است روي شاخة اين بيد
مرغي بنشسته كو به رنگ معماست
نيست هم آهنگ او صدايي، رنگي
چون من در اين ديار، تنها، تنهاست

گر چه درونش هميشه پر ز هياهوست
مانده بر اين پرده ليك صورت خاموش
روزي اگر بشكند سكوت پر از حرف
بام و در اين سراي مي رود از هوش

راه فرو بسته گر چه مرغ به آوا
قالب خاموش او صدايي گوياست
مي گذرد لحظه ها به چشمش بيدار
پيكر او ليك سايه ـ روشن رؤياست

رسته ز بالا و پست بال و پر او
زندگي دور مانده: موج سرابي
سايه اش افسرده بر درازي ديوار
پردة ديوار و سايه: پردة خوابي

خيره نگاهش به طرح هاي خيالي
آنچه در آن چشم هاست نقش هوس نيست
دارد خاموش اش چو با من پيوند
چشم نهانش به راه صحبت كس نيست

ره به درون مي برد حكايت اين مرغ
آنچه نيايد به دل، خيال فريب است
دارد با شهرهاي گمشده پيوند
مرغ معما در اين ديار غريب است


۴.۱۷.۱۳۸۸

مبلغان دین

اقْتُلُوا يُوسُفَ أَوِ اطْرَحُوهُ أَرْضًا يَخْلُ لَكُمْ وَجْهُ أَبِيكُمْ وَتَكُونُوا مِنْ بَعْدِهِ قَوْمًا صَالِحِينَ [١٢:٩]ا
باید یوسف را بکشید یا در دیاری (دور از پدر) بیفکنید تا روی پدر یک جهت به طرف خودتان باشد و بعد از این عمل (توبه کرده و) مردمی صالح و درستکار باشید
مدت هاست از هر فرصتی استفاده می نمایم تا به بحث های عقیدتی سیاسی با دیگران بپردازم تا راهی به سوی حقیقت بیابم. راستش را بخواین دلم از خیلی چیزها و رفتارها خون میشه، امشب هم قصد داشتم در مورد قشر خاصی از جامعه نقد خودم رو انجام بدم و برای آغاز استخاره ای به قرآن کردم که آیاتی از داستان یوسف اومد که احتمالا همه شنیدید و من آیه فوق رو واسه اینجا انتخاب کردم، از جهتی خوشحال و از جهتی نگران شدم. آخه قصدم این بود که از مبلغان دین بنویسم اما اون چند آیه که من خوندم... بگذریم
حکومت دینی و یا بحث دیانت توام با سیاست و بالعکس رو امروزه بیش تر از سخنان شهید مدرس الهام می گیرند که بی شک پیش از ان نیز بارها و بارها در تاریخ مصداق داشته است، تا جایی که خواندیم که سالیان سال مولا علی مقام خلیفه را به عهده نگرفت تا زمانی که مردم به سوی او آمدند و فرمودند که امروز حجت بر من تمام شد و این از نظر من از نمونه های زیبای دموکراسی در صدر اسلام است
از همان مولامان در نهج البلاغه می خوانیم که من بسیار مکارتر از معاویه می توانم باشم اما پایبندی من به اخلاق اسلامی اجازه نمی دهد که چون معاویه برخورد نمایم. در همین کلام ظرافت های حکومت اسلامی حس می شود که پایبندی به اخلاقیات از رکن های اساسی آن می باشد و حفظ دین هم زمان با حکومت بی شک ظرافت فراوانی دارد
حکومت های اسلامی در تاریخ ما بارها تکرار شده اند که در سخنرانی بسیار جذاب مرحوم دکتر علی شریعتی با عنوان "اسلام علوی و اسلام صفوی" به نکات ظریفی اشاره شده است و خصوصیات این دو حکومت اسلامی با هم مقایسه شده اند که اگر هم متن آن را نخوانده اید یا نشنیده اید شدیدا توصیه می نمایم نسبت به این موضوع اقدام نمایید، اما در اینجا قصد دارم بجای شرح کلام آن کتاب آنچه به ذهنم می رسد بیان کنم.
امروز اگر سخنی به مبلغان دینی می گویم نه به عنوان یک ... که به عنوان کسی که سعی می کنه بچه مسلمون باشه و امر به معروف و نهی از منکر رو واجب می دونه سعی می کنم حرفم رو بزنم. مخاطبین من می تونن عده ای از خطبا، مداحان، روحانیون، بسیجی ها و ... باشند که معتقدم بیش تر آنها با نگاه یک زاویه ای بعضی نکات را فراموش نموده اند
راستش رو بخواین من از خودم و از اون قشری که گفتم خیلی گله دارم. از خودم گله دارم چون به عنوان یه مسلمون وظیفه دارم امر به معروف و نهی از منکر کنم و خیلی وقت ها سکوت می کنم، از اونا گله دارم چون نماد دین رو به یدک می کشند و خیلی وقت ها سکوت بیش از حد در مورد اصول دینی می کنند و سخن بیش از حد در مورد فروع دست چندم می گویند، این به نظر من بسیار بسیار خطرناک است
شنیدم که اوایل انقلاب مناظره هایی مثلا بین کمونیست ها و شهید بهشتی در تلویزیون پخش می شد و حتی خوندم که شهید مطهری گفته بودند که ما حاضریم به داعیان دین های دیگر کرسی استادی در حوزه بدهیم و با آنها بحث نماییم، بی شک سخن آن دو بزرگوار برگرفته از تعالیم دینی ما بود که ائمه مان با بزرگان سایر ادیان مباحثه می نمودند. اما امروز آنچه بنده می بینم از اندیشه های آن دو مرد بزرگ بسیار فاصله دارد
هر روز فرقه و آیینی جدید خصوصا در این تهران بزرگ ایجاد می شود و با بهره گیری از انسان هایی تخصص های مختلفی دارند به تبلیغ و جذب نمودن پیرو مبادرت می ورزند و متاسفانه نه تنها من ندیدیم کسی از مبلغان دین را که مباحثه و مناظره با آنها ،نه حتی در تلویزیون که در دانشگاه ها یا حوزه ها و یا حتی اینترنت بپردازد. مخاطبان آن ها افرادی کناردست ما هستند که مطالعه تاریخی و دینی چندانی ندارند و از چیزی در این زمان شکابت دارند و فکر می کنند این آیین جدید پاسخ گوی آنهاست. بحث های عرفان، واجباتی چون نماز و ... به شیوه ای جدید تعریف می شوند تا مخاطب را جذب نمایند و متخصصان مشاور آنها نیز مطالعاتی مناسب انجام می دهند تا در آیین آنها مخاطبانشان نتوانند شبهه ای ایجاد کنند.
اما از آن طرف بسیج ما، روحانیون ما، خطبامان و ... آنها را نیازمند مبارزه فکری نمی دانند و مباحثه نمی پردازند و آن ها نیز مبلغان دین ما را ناتوان از پاسخگویی معرفی می نمایند و از این رو به مخاطبان به آنها دیگر مراجعه نمی نمایند. مدت هاست که متاسفانه مبارزات بعضا فیزیکی با دراویشی انجام می شود که بسیاری از آنها علوی و اعتقادات بسیار پاکی دارند اما شاهد مباحثات منطقی با آنها نیستیم و این خود فاصله این اقشار را زیادتر می نماید و معتقد می نماید که بر حق اند اما قدرت ندارند
نظر بنده آن است که این موضوع از افراط و تفریط های ما سرچشمه می گیرد. بی شک جمله آن روز مدرس که دیانت ما عین سیاست ماست و سیاست ما عین دیانت ماست را اشتباه تعبیر نموده ایم. امروز متاسفانه مبلغان دین ما بیش از آن که وارد محدوده دین و واشکافی آن شوند وارد محدوده سیاست و حکومت شده اند. در هر گوشه از جامعه این قشر را می بینیم که به مباحث سیاسی می پردازند و نظرات خود را متاسفانه بعضا از آن دید که نظر اسلام است و جز آن اشتباه است تبلیغ می نمایند اما از بعد تبلیغ دین غافل شده اند
امروز پایگاه های مقاومت بسیج ما از مردمی بودن و با مردم بودن فاصله گرفته اند و بیش تر با خوشان هستند، امروز مساجد ما حتی برخلاف صدر اسلام به نمازخانه ای تبدیل شده اند که بعضا مراسم ترحیم در آنها برگزار می شود و تعداد بسیار زیادی از آنها جز ساعاتی در روز که وقت نماز است تعطیل می باشند و حتی در آنها بسته است. غافلیم از آن حدیث که در دوران مدرسه خواندیم که در آغاز اسلام که یکی گمان می برم رسول خدا (ص) وارد مسجدی شده بودند و عده ای دعا می خواندند و عده ای تحصیل علم می نمودند و رسول خدا به گروه دوم پیوست اما امروز مساجد ما نمازخانه شدند
رفقا حواسمان جمع باشد که خطای مبلغان دین و مسئولین در حکومت اسلامی هم به اسلام آسیب می زند و هم به حکومت و کشور، پس کاش دوباره با خود بیندیشیم که وظیفه اصلی ما چیست و آن گاه اقدام کنیم. بگذارید در انتها داستانی از یکی از دبیرهای معارفمان ذکر کنم که هنوز هم به عقاید او انتقاداتی دارم اما داستان مغزداری بود
ایشان می گفت که در دوران جوانی عضو بسیج بوده است و به فرمان آقای ... به آنها گفته بودند که در خیابان ها به راه بیفتید و هر آن کس که آستین کوتاه داشت، دستش را با اسپری رنگ کنید. او نیز با رنگ به راه افتاده بود و جوانی با آستین کوتاه دیده بود و امر رئیس را اجرا نموده بود و آن جوان به او گفته بود: " ببین جوان دست من با مقداری بنزین همین امروز تمیز خواهد شد اما کینه من از تو و آنها که تورا به چنین کاری فرستاده اند هرگز پاک نخواهد شد ". اون معلم ما می گفت بعد از آن تازه فهمیدم چه اشتباهی کردم
امروز من به این قبیل دوستان نصیحت می کنم که مسلمانی بیش تر پیشه کنند، اصول اخلاقی را رعایت کنند که مبنا اسلام است نه بازی های سیاسیشان! کاری نکنید که به هر دو پایه اسلامیت و حکومت در اذهان مردم آسیب وارد شود. کلام خود را مصداقی عنوان ننمودم و سعی کردم کلیات را بیان کنم، در صورتی که احساس نیاز شود چندین مصداق دیگر را ذکر می نمایم


خرسند شدیم از اینکه امروز رنگی دگر است نه رنگه دیروز
تا شب نشده رنگ دگر شد
گفتند از این نکته هزار نکته بیاموز
فریاد زدیم که چرخ گردون:لیلا تو نداده ای به مجنون
فریاد برآمد آنکه:خاموش. کم داد اگر نگیرد افزون
خاموش شدیم و در خموشی رفتیم سراغ میفروشی
فریاد زدیم:دوای ما کو. گویند:دواست باده نوشی
هشیار نشد مگر که مدهوش . این باره گران بگیرم از دوش
آرام کنار گوش ما گفت:این بار گران تو مفت مفروش
از خود به کجا شوی تو پنهان از خود به کجا شوی گریزان
بیداری دل چنین مخوابان سخت آمده است مبخش آسان
هشیار شدیم از اینکه هستیم.رفتیم و در میکده بستیم
با خود به سخن چنین نشستیم:ما باده نخورده ایم و مستیم؟
مسجد سر راه از آن گذشتیم. بر روی درش چنین نوشتیم
در میکده هم خدای بینی با مرد خدا اگر نشینی

۳.۲۱.۱۳۸۸

و اما آنچه رئیس جمهور من فراموش کرد

و اما آنچه رئیس جمهور من فراموش کرد
الف. آقای رئیس جمهور بارها بحث هسته ای را مطرح نمو ده اند که نیاز به موشکافی دارد که چه شد؟! شما فرمودید دنیا را فراموش می کنند و فقط در محدوده ایران همه حوادث را بررسی می کنند...ا
آقای رئیس جمهور به یاد داریم که حمله ایالات متحده به عراق به بهانه سلاح های کشتار جمعی بود و به افعانستان به دلیل تروریسم و با عنوان نمودن این موضوعات و بحث هسته ای قصد حمله به ایران نیز وجود داشت... اما پس از مدتی دو حمله پیشین ایالات متحده با مشکلات فراوانی روبرو شد و فضای عمومی در جهان و ایالات متحده در قبال این موضوع تغییر کرد... اندکی بعد رئیس جمهور و استراتژی خارجی ایالات متحده تغییر کرد تا حدی که با چاولز پس از سالیان سال دست دوستی دادند و ... . حال شما همه حوادث دنیا را فراموش می کنید و پرونده ایران را فقط منتسب به خود می دانید غافل از این که کلیه این جریانات در جهان رخ داده بود و از سوی دیگر در شرایط حساس پرونده نماینده ایران اقای لاریجانی بود (دعواهاتان با ایشان یادتان هست که در انتها باتذکر رهبری پایان یافت؟) که انصافا هوشمندانه برخورد نمودند و حال شما همه را کار خود می دانید.
راستی شما که از حافظه تاریخی دیگران می پرسید آیا می دانید بحث هسته ای از چه سالی آغاز شده است؟! کمی منصف باشید...ا
ب‌. پرونده موشک ها: آقای رئیس جمهور باز به پرونده های بازگردید و به یاد آورید که این فعالیت ها در چه سالی شروع شد و حال ادامه یافت؟ چرا هر آنچه در دولت شما ادامه یافته را متعلق به خود می دانید؟
پ. آقای رئیس جمهور سازمان حج و زیارت، رابطه با اسرائیل، سوالات تربیت معلم و ... را به یاد دارید؟ اگر شما کوچکترین اشکال دولت های پیشین را برجسته می نمایید قصد ندارید که این اشکالات را هم به یاد آورید؟ یادتان هست نامه رهبری را برای سازمان حج و زیارت و ... و بعد شما فقط تعریف های ایشان را در سی دی ها می زنید و باورتان می شود که در راه هدف ایشان بوده اید
ت‌. راستی آقای رئیس جمهور شما که ابتدا می گفتید تحصیل دیگران خلاف قانون بوده، بعد گفتید نه ارتقایشان خلاف بوده و بعد همه را سازمان بازرسی رد کرد، آیا دوست داشتید این علامت های سوال در کنار پرونده دکترای خواهرتان بوجود آبد؟
ث‌. راستی شما که پول گرفتن را از هر کسی مبنای فساد اقتصادی می دانید، ابا فکر می کنید آن روز که به نقل از صدا و سیما "پرواز امام خمینی به ایران به دلیل احتمال حمله به هواپیما در آستانه لغو بود به واسطه یک ایرانی که هزینه بیمه هواپیما را داد و انقلاب ما شکل گرفت" رخ داد، کسی پرونده آن ایرانی را بررسی نمود یا آن که به گواهی چند نفر همراه کفایت شد
ج‌. این قصه سری دراز دارد، باز هم بگم، بگم.... نه آقا بس است، شما رئیس جمهور من هستید و خدای من شاهد است که از عنوان این مباحث در سطح جامعه شرم دارم، اما وقتی شما چنان می گویید بر هر مسلمانی واجب است که امر به معروف کند
هدف من آن بود که یادآوری کنم آن آیه قران را که می گوید:
أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ [٢:٤٤]چگونه شما مردم را به نیکوکاری دستور می‌دهید و خود را فراموش می‌کنید و حال آنکه کتاب خدا را می‌خوانید، چرا اندیشه نمی‌کنید؟

هرگز دوست نداشتم چنین متنی را به کسی که نماد مملکتم است را بنویسم اما پس از صحبت شما در روزی که کسی دیگر امکان دفاع از خود نداشت و ساعات پایان تبلیغات این تذکرات را مصداق امر به معروف می دانم و بر خود واجب می دانستم.
درياب کنون که نعمتت هست به دست کاين دولت و ملک ميرود دست به دست
به امید سرافرازی ایران

۳.۱۱.۱۳۸۸

بگذارید خود را گول نزنیم

داشتم با خودم مرور می کردم که اولین باری که در مورد انتخابات مطلب نوشتم در دوره راهنمایی بو، یادمه از هیایوی پوسترچسبونی اون زمان نقد کرده بودم، آخه اون زمان هم سیاسی بودم و هم دست به قلم می بردم! آخرین فعالیت های رسمی سیاسیم هم برمی گشت به زمانی که ر دور دوم انتخابات آقای خاتمی ناظر ستاد ایشون در دوتا از حوزه های انتخاباتی بوم و در همون اوج جوونی شاید هم بشه گفت نوجوونی یواش یواش سیاسی بازی رو گذاشتم کنار تا حدی که در دوره لیسانس دیگه نه روزنامه می خوندم و نه پایگاه های خبری رو چک می کردم و نه ... فقط هر از گاهی با بعضی رفقا که البته اونا مطالعه داشتن بحث می کردم
زمونه پشت سرهم گذشت تا به این انتخابات رسیدیم، دیگه خیلی عوض شده بودم، منی که مدت ها بود هیاهوهای سیاسی رو کنار گذشته بودم، منی که دیگه برخلاف حتی سال گذشتم (همون طور که در وبلاگ با عنوان هایی چون دوباره می سازمت وطن نوشتم) حالا دیگه حال و حوصله گرفتن حقوقمون رو نداشتم و منی که دیگه اشتم مدت ها فقط به درس خوندن فکر می کردم خواسته و یا ناخواسته وارد بازی شدم
راستشو بخواین شاید از یه برخورد معاون دانشجوییم قصه شروع شد که نتونستم سکوت کنم، راستشو بخواین قضیه نه سیاسی بود و نه انضباطی و نه هیچی! فقط احساس کردم اون مسئول محترم بعضی چیزها رو فراموش کرده و اون میز باعث فراموشی خیلی چیزا براشون شده بود پس وظیفه خودم دونستم توی یه ایمیل یک سری نکات رو بهشون تذکر بدم، راستشو بخواین توی ذهنم خاطرات دزدیده شدن لب تاپم و مدیر نبودن مسئولین انتظامات و حراست دانشگاه، بحث هایی با مسئولینی در شهرداری و ... مرور می شد، همه این حرف ها منو به یه نتیجه رسوند و اونم اینه که از ماست که برماست!ا
این ماجراها همه دمدمه های انتخابات رخ داد، بیانیه های تند تشکلی که خودش رو به فعالیت جهادی بسیج در دوران جنگ منتسب می دونه توی دانشکده مزید بر علت شده بود که احساس کنم همه این ها از ماست که برماست، خلاصه تصمیم گرفتم به عنوان یک شهروند و یا به عنوان یه بچه مسلمون دیگه در برابر خیلی حرف های غیرمنطقی سکوت نکنم
وقتی رئیس انشگاهمون که تا هفته پیش ندیده بودمش توی نمازخونه در مورد ملاک های رییس جمهور صحبت کرد بر خودم واجب می دونستم که باهاش بحث کنم و وقتی بعد از نماز با ایشون با دمپایی (!) توی راهروهای دانشکده مجبور شدم قدم بزنم و حرف بزنم از مواضع خودشون کوتاه اومدن، گرچه شاید اعلام مواضع در جمع و کوتاه اومدن در مواضع انفرادی بود! بالاخره بعد از اون هم توی بحث های سیاسی دوستان، ایمیل ها و... سعی کردم حداقل سکوت نکنم چون معتقدم هر چه هست از سکوت ماست
رفقا این انتخابات مهمه و به این موضوع در نوشته های بعدی خواهم پراخت اما مهم تر اینه که ما قبول کنیم مسئولیم که سکوت نکنیم وگرنه شریک همه اونایی هستیم که می گیم کار نادرست دارن انجام می دن
امروز من می گویم تک تک ما مقصریم اگر امروز می گوییم در خیلی جاها تفکرات سیاسی بر تفکرات بنیادین بسیج در بسیاری از تشکل های بسیج سبقت گرفته، ما مقصریم که آن روز که بسیج به جان نثاری نیازمند بود همه و همه مردم بودند و بعد از آن به تدریج هم ما کنار کشیدیم و هم آن ها کنار زدند تا بسیج را سیاسی نمودند. ما در برابر مدیرانمان سکوت کردیم و یا حتی بعضا تملق کردیم که فراموش کردند برای چه پشت آن میزها نشسته اند، ما به قول آن بزرگ در رسیدن به قله اتوپیامان خسته شدیم و بجای آن که قدری استراحت کنیم و راه را ادامه دهیم گفتیم به مقصد نرسیدیم ، پس نمی رسیم پس کنار کشیدیم تا متوجه شدیم به دامنه کوه بازگشته ایم
بخواهیم یا نخواهیم ما خود این دولت و یا مجلس را انتخاب نمودیم و یا با کنار کشیدنمان گذاشتیم اقلیتی برایمان انتخاب نمایند، اما امروز نمی خواهیم آن چه را که کردیم به گردن بگیریم. ما خود اعتراض به اشتباهات دولتموردانمان نکردیم تا چنین شد
در مورد پرونده یک مفسد اقتصادی در شیراز برایتان فکر کنم پیش تر نوشتم که آقایی که مستند خبر داشت سکوت می کرد مبادا که مردم از مسئولین ناامید شوند غافل از آن که این سکوت خود مهر تاییدی بر کار آنها بود
من امروز نمی خواهم شما را به شرکت در انتخابات دعوت کنم، می خواهم شما را به مسئولیت پذیربودن انچه که خود کردیم آگاه کنم. می گویید ما رسانه نداشتیم و ... اما رفقا مهم تر از همه این ها آن بود که نخواستیم. خود ما سکوت کردیم در برابر سوالات تربیت معلم که به پیامبرمان توهین شد، در برابر آن مسئول که به آرمان هامان توهین کرد و... شاید باز برایم دلیل بیاورید که ... اما خداوکیلی خودمون چقدر تلاش کردیم تا تغییر ایجاد کنیم، اگر دموکراسی در ذات ما باشد دوتا مسئول مخالف عقاید سیاسی ما هم که باشند لاجرم از اصول نخوان توانست عدول کنند اما ما خود سکوت کرده ایم
مثالی برایتان می زنم، دوستان اصفهانی شهرت دارند که شهر پویایی دارن، ببینید چرا؟! یکی از دلایل خصوصیات رفتاری آن هاست، اگر مسئولی بی کفایت باشد کارمندان زیردست آن یک به یک اعتراض می کنند تا یا خود را تصحیح کند و یا استعفا دهد، اما آیا ما در برابر مسئولین مملکتی خود انتقاد به قصد اصلاح امور می کنیم؟! رفقا اصلاح طلبی و اصول گرایی نه به ریش و نه به آستین کوتاه و نه به ... است بگذاریم با کلمات خود را گول نزنیم، اگر می خواهیم کاری کنیم ابتدا از خود شروع کنیم، بگذارید این بار اول به آنچه که شخص ما وظیفه دارد فکر کنیم تا بعد به انتخابات، دموکراسی و ... برسیم
پیروز باشید



این دود سیه فام که از بام وطن خواست....از ماست که بر ماست
وین شعله سوزان که برآمد زچپ و راست...از ماست که بر ماست
جان گر به لب ما رسد از غیر ننالیم....با کس نسگالیم
از خویش بنالیم که جان سخن اینجاست....از ماست که بر ماست
ما کهنه چناریم که از باد ننالیم....بر خاک ببالیم
لیکن چه کنیم ، آتش ما در شکم ماست....از ماست که بر ماست
اسلام گر امروز چنین زار و ضعیف است....زین قوم شریف است
نه جرم ز عیسی، نه تعدی زکلیساست....از ماست که بر ماست
گوییم که بیدار شدیم!این چه خیالیست؟....بیداری ما چیست؟
بیداری طفلی است که محتاج به لالاست....از ماست که بر ماست
(ملک الشعرای بهار)

۱۲.۱۷.۱۳۸۷

اگر شراب خوری جرعه‌ای فشان بر خاک

درود بر شما
سلام به همه اونا که به این وبلاگ که مدت هاست خالی از سکنه شده سر می زنید! ا
امروز دوباره من به همون دو راهی قدیمی باز گرفتار شدم انتخاب بین علاقه و مقتضیات! شاید بشه گفت از نظر کار عملی بخش کنترل دانشکدمون توی کشور حرف اول رو میزنه و این موضوع باعث شده بود دوباره منو جو بگیره که برم و علاقه رو کنار بذارم و روی کنترل یک هلیکوپتر بدون سرنشن کار کنم، آخه هم بازار خوب برای آینده داره، هم پروژه ارشد همراه با پول میشه، هم از پتانسیل دانشکده کامل استفاده کردم، هم تجربی محسوسی از کنترل بدست خواهم آورد و هم ... اما به بهای جدایی مجدد از اون عشق قدیمی
اما برای من جالب بود که دکتر صدیق که برای بچه های کنترلی نام آشنا است امروز عنوان می کرد رشته جدیدی به نام مدیریت سیستم رو به زودی در دانشکده راه اندازی می کنند، یا این که دکتر خالوزاده هم که از استاد تمام های بخش هست که در طول 10 سال پس از دکترا استاد تمام شده بود می گفت اون زمان هم که من پروژه دکترا رو روی سیستم های اقتصادی تعریف کردم در ایران چندان توجهی به این مقوله در کنترل نمی شد اما امروز می دانیم از موضوعات مورد توجه هم اقتصاددانان و هم مهندسان کنترل هست و اتفاقا به من توصیه می کردند که برو دنبال علاقت و پروژه صنعتی رو دنبال نکن و....ا
بعد از ظهر داشتم میومدم خونه، یک کبوتر دیدم که داشت سعی می کرد از دیوار با پاهاش بالا بره، هر بار که سر می خورد می پرید روی دیوار کناری و دوباره تلاش می کرد، برای من این حرکت اون خیلی جالب بود ( چون بعد از خوندن مطالبی در مورد ایده های جدید استفاده از جسمیت در هوش مصنوعی و شرکت در سمینار پروفسور فایفر که آدم کاملا شناخته شده ای در دنیا هست و صحبت مختصر با اون احساس می کردم باید خیلی بیش تر به موجودات نگاه کنم تا ایده های نابی ازشون بگیرم) اما در همین حال اون کبوتر که دوباره لیز خورد اومد از وسط خیابون رد شه که یک ماشین سرشو زیر گرفت و جلوی ما بعد از چند ثانیه جون داد! البته ربطی به قصه های قبلی نداشت اما چون نوشته روزانه بود اینو هم ذکر کردم!ا
توی خونه قرآن رو باز کردم، اومد:ا
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ [٤٧:٧]ا
ای اهل ایمان، شما اگر خدا را یاری کنید (یعنی دین و پیغمبر خدا را) خدا هم شما را یاری کند و ثابت قدم گرداند.

مدت ها سراغ خواجه اهل راز شیراز هم نرفته بودم اون هم یک غزل عجیب به من داد که در انتها اومده و با توجه به جریانات امروز من فکرایی کردم که دیگه قصد نوشتن اونا رو ندارم
اگر شراب خوری جرعه‌ای فشان بر خاک
از آن گناه که نفعی رسد به غیر چـه باک
برو بـه هر چه تو داری بخور دریغ مـخور
کـه بی‌دریغ زند روزگار تیغ هـلاک
بـه خاک پای تو ای سرو نازپرور مـن
کـه روز واقعـه پا وامـگیرم از سر خاک
چه دوزخی چه بهشتی چه آدمی چه پری
به مذهب همه کفر طریقت است امساک
مهـندس فـلـکی راه دیر شش جهتی
چـنان ببست که ره نیست زیر دیر مغاک
فریب دخـتر رز طرفه می‌زند ره عـقـل
مـباد تا بـه قیامـت خراب طارم تاک
بـه راه میکده حافظ خوش از جهان رفتی
دعای اهـل دلـت باد مونـس دل پاک